ΣτΕ 2153/2015 (Ολ) Συνταγματικότητα ρυθμίσεων για την ανάπλαση του άλσους της Ν. Φιλαδέλφειας

 

Αριθμός 2153/2015

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 6 Μαρτίου 2015, με την εξής σύνθεση: Σωτ.
Ρίζος, Πρόεδρος, Χρ. Ράμμος, Γ. Παπαγεωργίου, Ιω. Μαντζουράνης, Μ. – Ε. Κωνσταντινίδου, Α. – Γ.
Βώρος, Ε. Νίκα, Ιω. Γράβαρης, Γ. Τσιμέκας, Σπ. Μαρκάτης, Αντ. Ντέμσιας, Δ. Κυριλλόπουλος, Α.
Καλογεροπούλου, Β. Ραφτοπούλου, Κ. Κουσούλης, Β. Αναγνωστοπούλου – Σαρρή, Π. Χαμάκος, Ηλ.
Μάζος, Χρ. Ντουχάνης, Σύμβουλοι, Κ. Κονιδιτσιώτου, Ρ. Γιαννουλάτου, Γ. Ζιάμος, Πάρεδροι. Από
τους ανωτέρω οι Σύμβουλοι Α. Καλογεροπούλου, και Π. Χαμάκος, καθώς και ο Πάρεδρος Γ. Ζιάμος,
μετέχουν ως αναπληρωματικά μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 2 του ν. 3719/2008.
Γραμματέας η Μ. Παπασαράντη.

Για  να δικάσει την από 2 Ιανουαρίου 2015 αίτηση:

του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας Αττικής, ο οποίος παρέστη με το δικηγόρο
Ανδρέα Παπαπετρόπουλο (Α.Μ. 15773), που τον διόρισε με απόφαση η Οικονομική του Επιτροπή,

κατά των Υπουργών: 1) Εσωτερικών και ήδη Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης
και 2) Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και ήδη Παραγωγικής Ανασυγκρότησης,
Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι οποίοι παρέστησαν με την Αθηνά Αλεφάντη, Νομική Σύμβουλο του
Κράτους,

και κατά των παρεμβαίνοντων νομικών προσώπων: 1) αθλητικού σωματείου με την επωνυμία
«……….» (……), που εδρεύει στη Ν. Φιλαδέλφεια Αττικής και 2) ανώνυμης εταιρείας με την
επωνυμία «………..» και διακριτικό τίτλο «……….», που εδρεύει στην Αθήνα (………), τα οποία
παρέστησαν με το δικηγόρο Χαράλαμπο Χρυσανθάκη (Α.Μ. 11855), που τον διόρισαν με
πληρεξούσια.

Η πιο πάνω αίτηση εισάγεται στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της από 7 Ιανουαρίου
2015 πράξης του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, λόγω της σπουδαιότητάς της,
σύμφωνα με τα άρθρα 14 παρ. 2 εδάφ. Α, 20 και 21 του Π.Δ. 18/1989.

Με την αίτηση αυτή ο αιτών Δήμος επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. 2008/3.11.2014
απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής «Τροποποίηση – Επικαιροποίηση της μελέτης με
τίτλο ‘Προστασία, Διαχείριση και Ανάπλαση ʼλσους Νέας Φιλαδέλφειας’».

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Συμβούλου Χρ. Ντουχάνη.

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο του αιτούντος Δήμου, ο οποίος ανέπτυξε και
προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, τον
πληρεξούσιο των παρεμβαινόντων νομικών προσώπων και την αντιπρόσωπο των Υπουργών, οι
οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του
δικαστηρίου και

Αφού μελέτησε  τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το Νόμο

1. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση, για την άσκηση της οποίας δεν απαιτείται, κατά το νόμο
(άρθρο 28 παρ. 4 του ν. 2579/1998, Α΄ 31), η καταβολή παραβόλου, ζητείται η ακύρωση του
2008/3.11.2014 εγγράφου της Διεύθυνσης Δασών Αθηνών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης
Αττικής, κατά το μέρος που με αυτό απορρίφθηκε το αίτημα του αιτούντος Δήμου προς έγκριση
του επικαιροποιημένου τιμολογίου της μελέτης «Προστασία, διαχείριση και ανάπλαση του ʼλσους
Νέας Φιλαδέλφειας» με την αιτιολογία ότι το τιμολόγιο αυτό περιελάμβανε και τμήματα του ʼλσους
που είχαν ενταχθεί στο ρυμοτομικό σχέδιο του Δήμου Νέας Φιλαδελφείας δυνάμει των διατάξεων
του άρθρου 42 παρ. 4 του ν. 4277/2014 (Α΄ 156), με τις οποίες τροποποιήθηκε το ρυμοτομικό
σχέδιο του Δήμου για τις ανάγκες ανέγερσης Κέντρου Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού με την
επωνυμία «…………..».

2. Επειδή, με την 3422/27.11.2009 πράξη της Γενικής Διεύθυνσης της Περιφέρειας Αττικής
εγκρίθηκε κατά τις διατάξεις του άρθρου 222 του Δασικού Κώδικα (ν.δ. 86/1969, Α΄ 7) μελέτη
προστασίας, διαχείρισης και ανάπλασης του ʼλσους Νέας Φιλαδελφείας, ορίσθηκε δε ότι το έργο
αυτό θα εκτελεσθεί από τον (τότε) Δήμο Νέας Φιλαδελφείας. Με την 1442/10.6.2010 πράξη του
Διευθυντή Δασών της Περιφέρειας Αττικής εγκρίθηκε η επικαιροποίηση και τροποποίηση του
τιμολογίου και του προϋπολογισμού των οικείων δασοτεχνικών εργασιών. Με το 17063/6.10.2014
έγγραφο του συσταθέντος με το ν. 3852/2010 (Α΄ 87) Δήμου Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας
υποβλήθηκε προς την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής αίτημα να τροποποιηθεί και
επικαιροποιηθεί εκ νέου η ως άνω μελέτη, επί της αιτήσεως δε αυτής εκδόθηκε το προσβαλλόμενο
2008/3.11.2014 έγγραφο της Διεύθυνσης Δασών Αθηνών. Με το έγγραφο αυτό ο Διευθυντής
Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, μεταξύ άλλων, εντέλλεται να καταρτισθούν νέα
τοπογραφικά διαγράμματα της περιοχής του ʼλσους, στο οποίο αφορά η μελέτη, αφού αφαιρεθούν
τα τμήματα που έχουν ενταχθεί στο σχέδιο πόλεως αφενός με ρυμοτομικό διάταγμα του έτους
1960 και, αφετέρου, με το άρθρο 42 του ν. 4277/2014, η παράγραφος 4 του οποίου τροποποιεί το
ρυμοτομικό σχέδιο του Δήμου, εντάσσοντας σε αυτό τμήμα του ʼλσους, το οποίο, κατόπιν
τούτου, αποσυνδέεται από τη δασική νομοθεσία και, κατά συνέπεια, του τμήματος αυτού δεν είναι
πλέον αρμόδια να επιληφθεί η δασική υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής. Με το ίδιο
έγγραφο ζητήθηκε από το Δήμο η επανασύνταξη των οικονομοτεχνικών στοιχείων της
δασοτεχνικής μελέτης για την έκταση του ʼλσους, η οποία απομένει μετά την αφαίρεση του
τμήματος που έχει, κατά τα ανωτέρω, ενταχθεί στο σχέδιο πόλεως. Με το περιεχόμενο αυτό, το
προσβαλλόμενο έγγραφο έχει, κατά το πληττόμενο μέρος του εκτελεστό χαρακτήρα, δεδομένου
ότι με αυτό η Διοίκηση επιβάλλει, κατά την έννοια του εγγράφου, την εξαίρεση του εμπίπτοντος
στο σχέδιο πόλεως βάσει του ως άνω άρθρου 42 παρ. 4 του ν. 4277/2014 τμήματος του ʼλσους
Νέας Φιλαδελφείας από το πεδίο εφαρμογής της προαναφερόμενης δασοτεχνικής μελέτης για το
λόγο ότι το τμήμα αυτό απέβαλε το δασικό του χαρακτήρα με βάση την ίδια διάταξη, εντέλλεται δε
την εκ μέρους του Δήμου αναδιαμόρφωση των οικονομοτεχνικών στοιχείων της μελέτης κατά
τρόπο ώστε να εξαιρείται το επίμαχο τμήμα του ʼλσους. Είναι δε αδιάφορο το γεγονός ότι με το
ίδιο έγγραφο παρέχονται στο Δήμο και πληροφορίες ως προς άλλα θέματα που τίθενται κατά την
εκτέλεση των δασοτεχνικών εργασιών (περιεχόμενο διαχειριστικής μελέτης, διάρκεια ισχύος
μελετών, προϋποθέσεις εξαίρεσης αυθαιρέτων κατασκευών από την κατεδάφιση κ.λπ.), αφού το εν
λόγω έγγραφο δεν προσβάλλεται και κατά το εν λόγω πληροφοριακού χαρακτήρα σκέλος του.
Επομένως, η αίτηση ακυρώσεως ασκείται παραδεκτώς από την άποψη αυτή.

3. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, στις 2.10.2013 συνεδρίασε το
Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας με μοναδικό θέμα ημερήσιας διάταξης
την «Ενημέρωση και παρουσίαση του νέου γηπέδου της ………», που αποτελεί τον πυρήνα των
ρυθμίσεων του ως άνω άρθρου 42 του ν. 4277/2014 και το βασικό στοιχείο του Κέντρου
Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού, στο οποίο αναφέρονται οι διατάξεις του άρθρου αυτού,
προορίζεται δε να στεγάσει τις κυρίως αθλητικές και αγωνιστικές εγκαταστάσεις του αθλητικού
σωματείου της ……….. (…..) ως ποδοσφαιρική του έδρα. Η συνεδρίαση αυτή έλαβε τον αριθμό
24/2013 και κατέληξε στη λήψη της 156/2013 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου, με την
οποία το εν λόγω όργανο τάχθηκε επί της αρχής υπέρ του σχεδίου κατασκευής του γηπέδου,
όπως αυτό είχε παρουσιασθεί από τους αρμοδίους παράγοντες της ποδοσφαιρικής ομάδας …………,
…………. και …………. Το σχέδιο, όμως, αυτό δεν συμπίπτει με αυτό που τελικώς θεσμοθετήθηκε με
το ν. 4277/2014, διαφοροποιούμενο τόσο ως προς τα πολεοδομικά μεγέθη (συντελεστής δόμησης
μικρότερος του 1, έναντι του τελικώς εγκριθέντος 1,2, κάλυψη κάτω του 45% έναντι της τελικώς
εγκριθείσης 60%), όσο και ως προς άλλα κρίσιμα για τη λειτουργικότητα του έργου ζητήματα
(1.200 υπαίθριες και 400 υπόγειες θέσεις στάθμευσης έναντι των 180 που προέβλεψε τελικώς το
άρθρο 42 του ν. 4277/2014), ενώ, κατά τα λοιπά, στην παρουσίαση δεν εκτέθηκε με σαφήνεια το
ζήτημα του περιορισμού της επιφάνειας της δασικού χαρακτήρα έκτασης που συνεπάγεται η
εκτέλεση του έργου, όπως αυτό εγκρίθηκε τελικώς. Περαιτέρω, στις 20.11.2013 συνήλθε εκ νέου
το Δημοτικό Συμβούλιο με μοναδικό θέμα ημερήσιας διάταξης την «Έγκριση προμελέτης του
έργου ‘‘Κατασκευή Νέου Γηπέδου ………» (συν. 30/2013). Κατά τη συνεδρίαση αυτή ελήφθη η
196/2013 απόφαση του Δ.Σ., με την οποία εγκρίθηκε η προμελέτη του έργου. Και η προμελέτη,
όμως, αυτή, αν και ταυτιζόταν ως προς ορισμένα μεγέθη με τα τελικώς εγκριθέντα, δεν ταυτιζόταν
πλήρως κατά περιεχόμενο με το τελικώς εγκριθέν σχέδιο. Κατόπιν τούτου, η καταρχήν συναίνεση
του αιτούντος Δήμου στην κατασκευή του νέου γηπέδου της ………. και η συμφωνία του με τη
σχετική προμελέτη, που εκφράσθηκαν με τις 156/2013 και 196/2013 αποφάσεις του Δημοτικού
Συμβουλίου δεν αποστερούν, υπό τα ανωτέρω δεδομένα, τον τελευταίο του εννόμου
συμφέροντος για την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως ακυρώσεως, στρεφομένης κατά της
2008/3.11.2014 πράξης της Διεύθυνσης Δασών Αθηνών, με την οποία, κατά τα εκτιθέμενα στην
προηγούμενη σκέψη, επιβλήθηκε στο Δήμο να εξαιρέσει τμήμα του ʼλσους Νέας Φιλαδελφείας από
την εκτέλεση εγκεκριμένων δασοτεχνικών εργασιών.

4. Επειδή, με το άρθρο 42 παρ. 1 του ν. 4277/2014 παραχωρήθηκε κατά χρήση, διοίκηση και
διαχείριση στο ερασιτεχνικό αθλητικό σωματείο «……………» έκταση 29.121 τ.μ., η οποία
ευρίσκεται στην κτηματική περιφέρεια του Δήμου Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας Αττικής. Σύμφωνα
με τη διάταξη αυτή, η παραχώρηση διενεργήθηκε για την εκπλήρωση του καταστατικού σκοπού
του σωματείου και την ανέγερση Κέντρου Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού με την επωνυμία
«………….». Στην επόμενη παρ. 2 του άρθρου 42 του ν. 4277/2014 ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι το
αθλητικό σωματείο της ……….. μπορεί να εκχωρεί σε τρίτους δικαιώματα και υποχρεώσεις, να
συμβάλλεται με αυτούς και να προβαίνει σε κάθε ενέργεια που κατατείνει στην εκπλήρωση των
σκοπών της παρ. 1. Κατ’ εφαρμογή των διατάξεων αυτών το σωματείο συνήψε την από 3.2.2015
σύμβαση με την ανώνυμη κατασκευαστική εταιρεία «………….» με σκοπό τη δημιουργία του
Κέντρου. Υπό τα δεδομένα αυτά, τόσο το αθλητικό σωματείο όσο και η αντισυμβαλλόμενή του
κατασκευαστική εταιρεία, η οποία κατά το χρόνο που ασκήθηκε η παρέμβαση (17.2.2015) είχε
ήδη αναλάβει συμβατικώς την κατασκευή του Κέντρου, έχουν κατά το χρόνο άσκησης της
παρέμβασης και συζήτησης της υπόθεσης (ΣτΕ 376/2014 Ολομ., 2173/2002 Ολομ.) έννομο
συμφέρον για την άσκηση της παρέμβασης και παραδεκτώς παρεμβαίνουν.

5. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η έκταση που καταλαμβάνει σήμερα
το ʼλσος Νέας Φιλαδελφείας συμπεριλαμβάνεται στις εκτάσεις που κηρύχθηκαν δασωτέες με το
από 13.3.1915 β.δ/μα (Α΄ 105). Όπως, βεβαιώνεται, ειδικότερα, στο 278/18.2.2015 έγγραφο του
Διευθυντή Δασών Αθηνών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής προς το Συμβούλιο της
Επικρατείας, η έκταση αυτή εμπίπτει στην υπό στ. 6 του διατάγματος αυτού «περιφέρειαν Τουραλή
παρά τον Ποδονίφτην, όπου το άλσος της Βασιλίσσης, κατά το λεπτομερές διάγραμμα», η οποία
περιλαμβάνει, ειδικότερα «α) Προς βορράν ολόκληρον τον μεταξύ των οδών προς Μενίδιον και δια
Δεκελείας (Τατόιον) προς Χαλκίδα χώρον, β) Ανατολικώς τον μέχρι και μετά των κτημάτων του
Παναγίου Τάφου περιλαμβανόμενον χώρον ως και τους λόφους των υψομέτρων  … μέχρι του
σιδηροδρομικού σταθμού Ηρακλείου και πέριξ της θέσεως ‘‘Έμορφη Εκκλησιά’’». Μεταγενεστέρως
εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Νέας Φιλαδέλφειας μεγάλος αριθμός Ελλήνων προσφύγων της
Ανατολής ως συνέπεια της μικρασιατικής καταστροφής. Η …………… (……) ιδρύθηκε το 1924 με
έδρα τη Νέα Φιλαδέλφεια και συνδέθηκε αρρήκτως με τον προσφυγικό πληθυσμό και την περιοχή
της Νέας Φιλαδέλφειας, της οποίας αποτέλεσε ιστορικό τοπόσημο. Στη συνέχεια, εκδόθηκαν το
από 10.11.1924 π. δ/μα (Α΄ 286), με το οποίο, κατ’ επίκληση διατάξεων της δασικής νομοθεσίας,
διατέθηκε έκταση 83 στρ. περίπου για την ανέγερση προσφυγικού συνοικισμού, και το από
31.1.1925 πρ. δ/μα (Α΄ 29), με το οποίο, κατ’ επίκληση των ίδιων διατάξεων, ήρθη η αναδάσωση
(δάσωση, κατά το από 13.3.1915 β. δ/μα) τμήματος 150 στρεμμάτων του δημοσίου κτήματος
Ποδονίφτη προκειμένου να επεκταθεί ο ως άνω προσφυγικός συνοικισμός. Ο συνοικισμός
απέκτησε ρυμοτομικό σχέδιο με το από 3.8.1932 πρ. δ/μα (Α΄313). Με την 62032/2.9.1934
απόφαση του Υπουργού Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως παραχωρήθηκε δωρεάν στην …………..
προς ανέγερση των αθλητικών της εγκαταστάσεων τμήμα της έκτασης που είχε παραχωρηθεί για
τη δημιουργία και επέκταση του συνοικισμού, εμβαδού 26.621,50 τ.μ., ορίσθηκε δε ότι η
παραχώρηση θα ανακληθεί εάν η έκταση παύσει να εξυπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο έλαβε
χώρα. Δυνάμει των ως άνω εγκρίσεων, το γήπεδο της ……….. κατασκευάστηκε στη συγκεκριμένη
θέση, ως προς την οποία είχαν αρθεί, κατά τα ανωτέρω, οι περιορισμοί που απέρρεαν από τη
δασική νομοθεσία, σε έκταση, δηλαδή, γειτνιάζουσα με τον προσφυγικό συνοικισμό της
Φιλαδέλφειας. Η έκταση, όμως, που κατέλαβε τελικώς το γήπεδο, δεν εντάχθηκε στο ρυμοτομικό
σχέδιο του συνοικισμού, η έγκριση του οποίου είχε, κατά τα προαναφερόμενα, λάβει χώρα ήδη
από το έτος 1932, παρέμεινε δε εκτός σχεδίου τόσο το ίδιο το γήπεδο όσο και το παρακείμενο
ʼλσος. Το ρυμοτομικό σχέδιο Νέας Φιλαδέλφειας επεκτάθηκε κατά τρόπο ώστε να ενταχθεί σ’ αυτό
και το γήπεδο της …….. με το από 9.11.1955 β. δ/μα (Α΄ 316), ενώ με το από 11.5.1960 β. δ/μα
(Δ΄ 68) εντάχθηκε στο ρυμοτομικό σχέδιο και το ʼλσος Νέας Φιλαδέλφειας («άλσος Βασιλίσσης
Σοφίας»), ως κοινόχρηστος χώρος, επεκτάθηκε δε οδός στη βόρεια πλευρά του γηπέδου,
παρεμβαλλόμενη μεταξύ της πλευράς αυτής του γηπέδου και του ʼλσους με το όνομα οδός
Ατταλείας. Τέλος, με το από 11.6.2001 π.δ/μα (Δ΄ 467), το οποίο εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή των
σχετικών πολεοδομικών διατάξεων, ο προσφυγικός συνοικισμός χαρακτηρίσθηκε ως
παραδοσιακός και καθορίσθηκαν γι’ αυτόν ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης. Καθ’ όλο αυτό το
χρονικό διάστημα πολλών δεκαετιών, δηλαδή από την κατασκευή του γηπέδου το έτος 1932 έως
το 2003, αυτό αξιοποιήθηκε ανελλιπώς ως έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας της ………, αποτέλεσε
δε βασικό στοιχείο της μητροπολιτικής αθλητικής υποδομής της Αθήνας, αφού μετά την επέκτασή
του το 1979 ήταν το μεγαλύτερο γήπεδο της Αθήνας με δυνατότητα υποδοχής 35.000 θεατών, η
οποία περιορίσθηκε σε 27.000 μετά την εγκατάσταση καθισμάτων. Κατά τον σεισμό του
Σεπτεμβρίου του 1999 το γήπεδο υπέστη σοβαρές ζημιές, κατεδαφίστηκε δε το έτος 2003 με την
προοπτική κατασκευής νέου γηπέδου συγχρόνων προδιαγραφών, ο σχεδιασμός του οποίου ήταν
ήδη σε εξέλιξη.

6. Επειδή, με το άρθρο 19 παρ. 1 του ν. 3044/2002 (Α΄ 197) εγκρίθηκε η τροποποίηση του
εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου της Νέας Φιλαδέλφειας στο χώρο του γηπέδου της ………. με
την επέκτασή του σε δημόσια έκταση παραχωρούμενη κατά χρήση στο ήδη παρεμβαίνον
σωματείο και τη μετατόπιση ρυμοτομικών και οικοδομικών γραμμών. Βασικό στοιχείο της εν λόγω
τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου ήταν η πρόβλεψη της επέκτασης των εγκαταστάσεων της
……… σε τμήμα 3.200 τ.μ. του παρακειμένου ʼλσους. Με τις λοιπές διατάξεις του άρθρου 19 του ν.
3044/2002 θεσπίσθηκαν ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης, μεταξύ των οποίων και συντελεστής
δόμησης 2 (παρ. 2), και επετράπη η χωροθέτηση στις ως άνω εγκαταστάσεις λειτουργιών
συμπληρωματικών προς τις κυρίως αθλητικές, όπως χώρων συνάθροισης κοινού, ψυχαγωγικών
εγκαταστάσεων, εμπορικών χρήσεων, αιθουσών πολλαπλών αθλητικών χρήσεων, εντευκτηρίων,
χώρων εστίασης, αιθουσών εξυπηρέτησης τύπου και μέσων μαζικής ενημέρωσης, ξενώνων
αθλητών και χώρων φιλοξενίας, δυναμένων να υλοποιηθούν έως το 40% του επιτρεπόμενου
συντελεστή δόμησης (παρ. 3). Στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων αυτών εκδόθηκε η Κ.Υ.Α.
132863/2003, με την οποία εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου που αποτελούσαν
γήπεδο ποδοσφαίρου 32.000 θέσεων, κλειστό γήπεδο μπάσκετ 7.000 θέσεων, δύο κλειστά γήπεδα
βόλεϋ, υπόγειοι χώροι στάθμευσης 1.800 αυτοκινήτων και 22.000 τ.μ. εμπορικών χρήσεων,
μεταξύ των οποίων κέντρο αναψυχής με πολυκινηματογράφους, γυμναστήριο, θεματικά
εστιατόρια, ταβέρνες, εμπορικό πολυκατάστημα, τράπεζες και φαρμακεία. Σύμφωνα με τη μελέτη
περιβαλλοντικών επιπτώσεων το στάδιο θα αποκτούσε το χαρακτήρα πολυλειτουργικού χώρου
πολλαπλών χρήσεων, ενώ θα αναπτυσσόταν εκ βάθρων σύγχρονο εμπορικό κέντρο τόσο γύρω
από το στάδιο όσο και στους εμπορικούς δρόμους γενικής κατοικίας. Οι διατάξεις του άρθρου 19
παρ. 1 του ν. 3044/2002 κρίθηκαν ως αντισυνταγματικές με την 1847/2008 απόφαση της
Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας, για το λόγο ότι περιείχαν ατομική ρύθμιση, όπως
ήταν η επιχειρηθείσα με αυτές εντοπισμένη τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου της Νέας
Φιλαδέλφειας, χωρίς να προκύπτει ότι συνέτρεχαν οι εξαιρετικοί λόγοι, υπό τους οποίους και μόνο
θα εναρμονιζόταν με τα άρθρα 4, 24 και 26 του Συντάγματος η θέσπιση πολεοδομικών ρυθμίσεων
με τυπικό νόμο, όπως η συγκεκριμένη εντοπισμένου χαρακτήρα τροποποίηση.

7. Επειδή, το 1ο μέρος του προαναφερόμενου ν. 4277/2014 περιέχει το Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο
Αθήνας – Αττικής, το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 4, επέχει ταυτοχρόνως και θέση
Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου Αττικής. Σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 4277/2014,
το νέο Ρ.Σ.Α. «είναι το σύνολο των στόχων, των κατευθύνσεων πολιτικής, των προτεραιοτήτων,
των μέτρων και των προγραμμάτων που προβλέπονται από το νόμο αυτό ως αναγκαίων για τη
χωροταξική, πολεοδομική και οικιστική οργάνωση της Αττικής και του περιβάλλοντος, σύμφωνα
με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης». Ο βαθμός εξειδίκευσης αυτών των στόχων, κατευθύνσεων,
μέτρων και προγραμμάτων ποικίλλει και κυμαίνεται από βασικές διακηρύξεις μέχρι την πρόβλεψη
συγκεκριμένων μέτρων για την πραγμάτωση των στόχων και προγραμμάτων που εξειδικεύουν τις
κατευθύνσεις του νέου Ρ.Σ.Α. Η, καταρχήν, κατασκευή και λειτουργία του προαναφερομένου
Κέντρου Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού «…………..» στην παρακείμενη του ʼλσους Νέας
Φιλαδελφείας περιοχή συνδέεται με πολλές από τις κατευθύνσεις, στόχους και προγράμματα του
νέου Ρ.Σ.Α. και, μάλιστα, όχι μόνο με αυτά που περιέχουν γενικές κατευθύνσεις, αλλά και με
διατάξεις του που εξειδικεύουν τις κατευθύνσεις αυτές. Έτσι, μεταξύ των στρατηγικών στόχων του
νέου Ρ.Σ.Α. που τίθενται για την οκταετία 2014 – 2021, συγκαταλέγεται η ενίσχυση του διεθνούς
ρόλου της Αθήνας – Αττικής και η χωρικά στοχευμένη εξειδίκευση των συγκριτικών της
πλεονεκτημάτων μέσω, μεταξύ άλλων, της αξιοποιήσεως και εντατικοποιήσεως της χρήσης των
ολυμπιακών εγκαταστάσεων και των άλλων αθλητικών υποδομών (άρθρο 4 παρ. 4 περ. ζ΄),
μεταξύ δε αυτών θα πρέπει προδήλως να νοηθεί και το γήπεδο της ………, το οποίο, όπως
προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, αποτέλεσε βασικό στοιχείο της μητροπολιτικής αθλητικής
υποδομής της Αθήνας, αφού μετά την επέκτασή του το 1979 ήταν το μεγαλύτερο γήπεδο της
Αθήνας με δυνατότητα υποδοχής 35.000 θεατών, η δε κατεδάφισή του το έτος 2003 ουδέποτε
υποδήλωσε εγκατάλειψη του στόχου επανασχεδιασμού και ανακατασκευής του, ώστε να συνεχίσει
να διαδραματίζει τον ίδιο ρόλο. Μεταξύ των στρατηγικών στόχων του νέου Ρ.Σ.Α.
συμπεριλαμβάνεται, επίσης (άρθρο 5 παρ. 3) η εναρμόνιση της προστασίας της φύσης με την
προστασία της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και την οικονομική ανάπτυξη. Περαιτέρω,
στο νέο Ρ.Σ.Α. ορίζονται ως κατεύθυνση για την οργάνωση της Χωρικής Υποενότητας Κεντρικής
Αθήνας, στην οποία εμπίπτει ο Δήμος Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας (άρθρο 8 παρ. 2), τα εξής:
«Επιδιώκεται, σε όλους τους τομείς η γενικότερη ενίσχυση του ρόλου του [Μητροπολιτικού
Κέντρου] σε εθνικό και διεθνές επίπεδο … Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκεται η αναβάθμιση των
πολιτιστικών … πόρων … η συμπλήρωση και η αναβάθμιση των πολιτιστικών υποδομών
Μητροπολιτικού επιπέδου στην κατεύθυνση προώθησης του αστικού τουρισμού, όπως
συνεδριακού, εκθεσιακού, αθλητικού, επιχειρηματικού, πολιτιστικού, αναψυχής, υγείας, καθώς και
η βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος και της εικόνας της πόλης και η αναβάθμιση του
κοινωνικού εξοπλισμού» (άρθρο 9 στ. 1.2). Στη συνέχεια, το νέο Ρ.Σ.Α. περιέχει κατευθύνσεις και
μέτρα για την προστασία του φυσικού χώρου και της βιοποικιλότητας (άρθρο 18) και, ειδικότερα,
της δασικής γης (παρ. 1), στην οποία περιλαμβάνονται και τα άλση των πόλεων, όπως αυτό της
Νέας Φιλαδελφείας, των ορεινών όγκων (παρ. 2) και των ευαίσθητων υγροτοπικών και παράκτιων
οικοσυστημάτων (παρ. 3). Καθόσον, ειδικότερα, αφορά τα δάση και τις δασικές εκτάσεις, τίθεται
(άρθρο 18 παρ. 1 περ. β΄) ο γενικός κανόνας ότι δεν επιτρέπεται η αλλαγή χρήσης των δασών και
δασικών εκτάσεων με εξαίρεση την περίπτωση συνδρομής λόγων δημοσίου συμφέροντος και υπό
την προϋπόθεση ότι έχουν εξετασθεί και αποκλεισθεί τεκμηριωμένα εναλλακτικές λύσεις, ενώ,
κατά τα λοιπά, τίθεται ο στόχος της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και της σύνδεσης των
κατοίκων με το φυσικό περιβάλλον μέσω της προώθησης προγράμματος οργάνωσης υπερτοπικών
πόλων αναψυχής και περιαστικών μητροπολιτικών πάρκων πρασίνου (άρθρο 18 παρ. 4 περ. α΄).
Στα Αστικά Μητροπολιτικά Πάρκα συμπεριλαμβάνονται (Παράρτημα VII), μεταξύ άλλων, αυτά του
Ελληνικού, των Τουρκοβουνίων – Αττικό ʼλσος κ.λπ., καθώς και το Μητροπολιτικό Πάρκο Νέας
Φιλαδέλφειας (Παράρτ. VII παρ. 3), ως προς το οποίο υπάρχει η εξής ειδική πρόβλεψη:
«Προωθείται η ανάπτυξή του με χρήσεις πολιτισμού, αθλητισμού μητροπολιτικής εμβέλειας και
αναψυχής. Η ανάδειξη του άλσους Φιλαδέλφειας σε μητροπολιτικό πάρκο συνδυάζεται με την
κατασκευή και λειτουργία του Κέντρου Αθλητισμού Μνήμης και Πολιτισμού της …….., καθώς και
τις αναγκαίες και προβλεπόμενες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, χώρους και υποδομές στάθμευσης
αλλά και την ανάπλαση στην ευρύτερη περιοχή». Η πρόβλεψη αυτή συμπλέει και προς την
προαναφερόμενη (άρθρο 8 παρ. 2) κατεύθυνση της αναβάθμισης των μητροπολιτικού επιπέδου
πολιτιστικών υποδομών στους τομείς, μεταξύ άλλων, του αθλητικού, εκθεσιακού και πολιτιστικού
τουρισμού, η οποία προβλέπεται για τη Χωρική Ενότητα Κεντρικής Αθήνας, άρα και τη Φιλαδέλφεια
– Χαλκηδόνα. Σχετική με το σχεδιασμό των μητροπολιτικών πάρκων, εξάλλου, είναι και η
πρόβλεψη ως εγκρινόμενου όρου με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του
νέου Ρ.Σ.Α. (άρθρο 38 παρ. 10 περ. ε΄) της εισαγωγής ειδικών ρυθμίσεων δόμησης και
αρχιτεκτονικού έργου, ανάλογα με τη φυσιογνωμία του κάθε πάρκου. Περαιτέρω, προβλέπεται ότι
είναι δυνατή η διενέργεια μητροπολιτικών παρεμβάσεων (άρθρο 14 παρ. 2) σε περιοχές που,
μεταξύ άλλων (Παράρτ.  IV), αποτελούν φυσικές ζώνες που χρήζουν ειδικής προστασίας στον
αστικό και εξωαστικό χώρο, αλλά προσφέρονται ταυτοχρόνως για ήπια ανάπτυξη υπερτοπικών
πόλων πολιτισμού, αθλητισμού και υπαίθριας αναψυχής. Εξάλλου, η κατασκευή του Κέντρου
Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού «…………..» προβλέπεται και στο άρθρο 42 του ίδιου ν.
4277/2014, το οποίο εντάσσεται στο 2ο μέρος του νόμου με τον τίτλο «ʼλλες διατάξεις», και όχι
στο 1ο μέρος του νόμου, το οποίο, κατά τα αμέσως προαναφερόμενα, περιέχει το νέο Ρ.Σ.Α.

8. Επειδή, στο άρθρο 42 του ν. 4277/2014, το οποίο, κατά τα προαναφερόμενα, δεν εμπίπτει
στο ίδιο το νέο Ρ.Σ.Α. (άρθρα 1 – 41 του ν. 4277/2014), αλλά αποτελεί το αρχικό άρθρο του 2ου
μέρους του νόμου, ορίζονται τα εξής: «1. Έκταση συνολικού εμβαδού 29.121 τ.μ. περίπου, η
οποία βρίσκεται στο Δήμο Νέας Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας Αττικής, όπως αυτή ρυθμίζεται με τις
διατάξεις της παραγράφου 4 και εμφαίνεται στο σχετικό τοπογραφικό διάγραμμα του παρόντος,
παραχωρείται κατά χρήση, διοίκηση και διαχείριση στο ερασιτεχνικό αθλητικό σωματείο με την
επωνυμία «……………» που ιδρύθηκε με την αριθ. 3844/1924 απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών
με έδρα τη Ν. Φιλαδέλφεια Αττικής, για την εκπλήρωση του καταστατικού της σκοπού και την
ανέγερση στην παραπάνω έκταση Κέντρου Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού με την επωνυμία
«………….». 2. Για την εκπλήρωση των σκοπών της παραχώρησης της παραγράφου 1 και των
ειδικότερων υποχρεώσεων που αναλαμβάνει το ερασιτεχνικό αθλητικό σωματείο με τη σύμβαση
της παραγράφου 3, το τελευταίο δύναται να αποδέχεται δωρεές ή χορηγίες από τρίτους, να
εκχωρεί δικαιώματα και υποχρεώσεις σε τρίτους, να συμβάλλεται με αυτούς και εν γένει να
προβαίνει σε κάθε νόμιμη ενέργεια που συντείνει στην εκπλήρωση των σκοπών της παραγράφου 1.
Οι διατάξεις των παραγράφων 2, 3 και 4 του άρθρου 56 και του δεύτερου εδαφίου της
παραγράφου 1 του άρθρου 67 του ν. 2725/1999 (Α΄ 121) δεν εφαρμόζονται στις αθλητικές
εγκαταστάσεις του άρθρου αυτού [ειδικές διατάξεις για την εκμετάλλευση διαφημιστικών χώρων,
την υποχρέωση παραχώρησης αθλητικών εγκαταστάσεων σε αθλητικές ανώνυμες εταιρείες κ.λπ.].
3. … 4 . Στην περιοχή της παραγράφου 1, αίρονται ο χαρακτηρισμός και οι δεσμεύσεις που
ορίστηκαν με το από 13.3.1915 βασιλικό διάταγμα (Α΄ 105/18.3.1915) και την αριθμ.
108424/13.9.1934 απόφαση (Β΄ 133/16.10.1034) [περιορισμοί από τη δασική νομοθεσία, βλ.
κατωτέρω] λόγω εκπλήρωσης του σκοπού για τον οποίο επιβλήθηκαν και εγκρίνεται η
τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου Ν. Φιλαδέλφειας με την επέκταση και τη
μετατόπιση ρυμοτομικών και οικοδομικών γραμμών, όπως οι ρυθμίσεις αυτές φαίνονται στο από
Φεβρουάριο 2014 τοπογραφικό διάγραμμα σε κλίμακα 1:500 που θεωρήθηκε από τον
Προϊστάμενο Διεύθυνσης Τοπογραφικών Εφαρμογών του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
Κλιματικής Αλλαγής με τίτλο ‘‘Τροποποίηση Ρυμοτομικού Σχεδίου επί των οδών Φωκών,
Καππαδοκίας και Ατταλείας του δήμου Φιλαδέλφειας – Χαλκηδόνας Αττικής, και το οποίο αποτελεί
αναπόσπαστο μέρος του παρόντος. Πέραν της περιοχής της παρ. 1 του παρόντος διασφαλίζεται ο
δασικός χαρακτήρας του άλσους ως προς το λοιπό της έκτασης αυτού. Στην περιοχή αυτή
καθορίζονται οι ακόλουθοι όροι και περιορισμοί δόμησης και οι ακόλουθες επιτρεπόμενες χρήσεις
γης: α) Όροι και περιορισμοί δόμησης αα) Ανώτατο επιτρεπόμενο ύψος κτιρίων: 27 μέτρα ββ)
Ανώτατο επιτρεπόμενο ύψος απολήξεων κλιμακοστασίων: 2,7 μέτρα (πέραν του ανώτατου
επιτρεπόμενου ύψους κτιρίων) γγ) Ανώτατο επιτρεπόμενο ύψος στεγάστρων: 30 μέτρα δδ)
Ανώτατο επιτρεπόμενο ύψος πυλώνων ανάρτησης στεγάστρων: 40 μέτρα και σύμφωνα με τα
οριζόμενα παρακάτω στην υποπερίπτωση δδ της περίπτωσης β εε) Ανώτατος επιτρεπόμενος
συντελεστής δόμησης: 1,2 στστ) Ανώτατο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης: 60% β) Επιτρεπόμενες
χρήσεις γης αα) Αθλητικές χρήσεις με τις βοηθητικές τους εξυπηρετήσεις (αποδυτήρια, χώροι
υγιεινής, ιατρεία, σουίτες VIP, φυσιοθεραπευτήρια, γραφεία προπονητών και διαιτητών, γραφεία
διοίκησης και προσωπικού, αποθήκες, συνεργεία, χώροι ελέγχου και χειρισμού των
εγκαταστάσεων, χώροι TV και CCTV κ.λπ.), συνοδευτικές χρήσεις των κυρίως αθλητικών χρήσεων
με τους αντίστοιχους κλειστούς διαδρόμους (όπως χώροι μέσων μαζικής ενημέρωσης, χώροι
αναψυχής και εστίασης αθλητών, προπονητών, διαιτητών, αίθουσες συσκέψεων και προβολών,
γραφεία εξυπηρέτησης ομάδων, χώροι άθλησης και υγιεινής, γυμναστήριο, spa, χαμάμ, χώροι
εξυπηρέτησης θεατών και επισήμων, κυλικεία, χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων), καθώς και οι
ακόλουθες συμπληρωματικές λειτουργίες με τους αντίστοιχους κλειστούς διαδρόμους: πολιτιστικές
χρήσεις (όπως μουσεία), χώροι αναψυχής, εμπορικά καταστήματα (με εξαίρεση τις υπεραγορές και
τα πολυκαταστήματα) και καταστήματα παροχής προσωπικών υπηρεσιών, εκθεσιακοί χώροι,
εστιατόρια. Ο ανώτατος συντελεστής δόμησης των ανωτέρω επιτρεπομένων χρήσεων για τις
συμπληρωματικές λειτουργίες, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 15% του ανώτατου επιτρεπόμενου
συντελεστή δόμησης ββ) Ο αριθμός των θέσεων στάθμευσης των αυτοκινήτων ορίζεται συνολικά
στις εκατόν ογδόντα θέσεις για την περιοχή που ρυθμίζεται με το παρόν και σε διακόσιες θέσεις
στάθμευσης, οι οποίες πρέπει να βρίσκονται σε ιδιόκτητο ακίνητο, που να βρίσκεται εκτός των
ορίων του άλσους και να μην απέχει από τις εξυπηρετούμενες εγκαταστάσεις πλέον των χιλίων
μέτρων και οι οποίες θα πρέπει να έχουν εξασφαλιστεί κατά την έκδοση της άδειας λειτουργίας των
αθλητικών εγκαταστάσεων … γγ) … δδ) Για τη λειτουργική ενσωμάτωση των επιτρεπόμενων
χρήσεων στον αστικό ιστό, επιτρέπεται επίσης η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου και των
περιμετρικών πεζοδρόμων με την πραγματοποίηση εκσκαφών έως 5 μέτρα και επιχώσεων έως δύο
μέτρα, μη εφαρμοζομένης της παραγράφου 4 του άρθρου 15 του ν. 4067/2012 (Α΄ 79). … 5 α. Οι
περιβαλλοντικοί όροι για τη δημιουργία των εγκαταστάσεων εγκρίνονται, σύμφωνα με τα
προβλεπόμενα στο ν. 4014/2011 (Α΄ 209), ύστερα από την υποβολή και την αξιολόγηση Μελέτης
Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος,
Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Στη ΜΠΕ, εκτός των άλλων, προβλέπονται πρόσθετοι ειδικοί
όροι περιβαλλοντικής προστασίας, καθώς και πρόσφορα και κατάλληλα αντισταθμιστικά μέτρα, τα
οποία σχετίζονται ιδίως: α) με την πύκνωση και επαύξηση των χώρων πρασίνου στο υπόλοιπο
άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας, β) με την εντατικοποίηση της συνέχειας και της λειτουργίας του
άλσους ως δασικού οικοσυστήματος, γ) με την ενίσχυση της αντιπυρικής προστασίας του και δ) με
κάθε συναφές μέτρο που διασφαλίζει την αναγκαία αντιστάθμιση και αποκαθιστά το
περιβαλλοντικό ισοζύγιο στο άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας. β. Οι προβλεπόμενες εγκρίσεις και
άδειες για την πραγματοποίηση των αθλητικών εγκαταστάσεων στην περιοχή της παραγράφου 1,
εκδίδονται πριν την αδειοδότηση και υλοποίηση των συνοδών τεχνικών και συγκοινωνιακών
έργων, η ολοκλήρωση των οποίων αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση της άδειας λειτουργίας
των αθλητικών εγκαταστάσεων. Η ολοκλήρωση των συνοδών έργων πιστοποιείται με
διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 6. Οι άδειες
έγκρισης και δόμησης για την ανέγερση των κτιρίων και εγκαταστάσεων χορηγούνται, σύμφωνα
με τα οριζόμενα στο άρθρο 1 του ν. 3342/2005 (Α΄ 131), όπως ισχύει, από την Διεύθυνση
Οικοδομικών και Κτιριοδομικών Κανονισμών του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
Κλιματικής Αλλαγής, η οποία ασκεί τις αρμοδιότητες των άρθρων 20 και 21 του ν. 4030/2011 (Α΄
249). 7 . Οι διατάξεις του άρθρου 19 του ν. 3044/2002, όπως αυτές τροποποιήθηκαν και
συμπληρώθηκαν με την παράγραφο 1 του άρθρου 11 του ν. 3207/2003, καθώς και οι διατάξεις
του άρθρου 65 του ν. 4042/2012 (Α΄ 24) καταργούνται». Όπως, εξάλλου, προκύπτει από το
συνοδευτικό των ως άνω ρυθμίσεων τοπογραφικό διάγραμμα, με τις ως άνω ρυθμίσεις του
άρθρου 42 του ν. 4277/2014 επιχειρήθηκε η εν μέρει προς βορρά μετατόπιση της ισχύουσας
ρυμοτομικής γραμμής στη νότια πλευρά του χώρου που καταλάμβανε το γήπεδο της …………. πριν
από την κατεδάφισή του και η σύμπτωσή της με την οικοδομική γραμμή στο νοτιοανατολικό όριο
του χώρου αυτού κατά τρόπο ώστε να διευρύνεται σημαντικά ο κοινόχρηστος χώρος μπροστά
από το χώρο του γηπέδου και στη γωνία με την οδό Πατριάρχου Κωνσταντίνου. Περαιτέρω,
μετατοπίζεται προς ανατολάς η οικοδομική γραμμή επί της οδού Καππαδοκίας στη δυτική πλευρά
του χώρου, η οποία συνέπιπτε με τη διατηρούμενη στην ίδια θέση ρυμοτομική γραμμή κατά
τρόπο ώστε μεταξύ της οικοδομικής και της ρυμοτομικής γραμμής να παρεμβάλλεται χώρος 6,00
μ. Αντιστοίχως, όμως, στην ανατολική πλευρά μετατοπίζεται εντός του ʼλσους η οικοδομική
γραμμή και η συμπίπτουσα με αυτή ρυμοτομική γραμμή, ενώ σε απόσταση 10 μ. από τη γραμμή
αυτή τοποθετείται άλλη ρυμοτομική γραμμή, ομοίως εντός του ʼλσους, και δημιουργείται με τον
τρόπο αυτό πεζόδρομος πλάτους 10 μ. στο εσωτερικό του. Τέλος, στη βόρεια πλευρά του χώρου
του γηπέδου παραμένει η ισχύουσα νότια οικοδομική και ρυμοτομική γραμμή, χαράσσεται, όμως,
νέα, κατά την αντίληψη της Διοίκησης και του νομοθέτη, ρυμοτομική γραμμή προς βορρά, έτσι
ώστε μεταξύ των δύο ρυμοτομικών γραμμών, βόρειας και νότιας, να παρεμβάλλεται πεζόδρομος,
πλάτους 10 μ., το βόρειο όριο του οποίου εισέρχεται, κατά την αντίληψη της Διοίκησης και του
νομοθέτη, εντός του ʼλσους. Από το σύνολο, όμως, των στοιχείων του φακέλου προκύπτει ότι
μεγάλο τμήμα του βορείου πεζοδρόμου προϋπήρχε της επιχειρούμενης ρύθμισης ως προέκταση
της οδού Ατταλείας, η οποία εγκρίθηκε με το από 11.5.1960 β. δ/μα (Δ΄ 68), με το οποίο, κατά τα
προαναφερόμενα, εντάχθηκε στο ρυμοτομικό σχέδιο και το ʼλσος Νέας Φιλαδέλφειας, η επέκταση
δε της οδού Ατταλείας και πέραν της οδού Καππαδοκίας αποτελούσε το βόρειο όριο του παλαιού
γηπέδου, παρεμβαλλόμενη μεταξύ αυτού και του ʼλσους. Ειδικότερα, με την ένταξη της μη
δασικής έκτασης του γηπέδου της ………. στο ρυμοτομικό σχέδιο, η οποία έλαβε χώρα, κατά τα
προαναφερόμενα, με το από 9.11.1955 β.δ/μα, ο χώρος του γηπέδου ορίσθηκε με κόκκινη
οικοδομική – ρυμοτομική γραμμή ως επέκταση ρυμοτομικού σχεδίου. Βόρεια του γηπέδου και της
εν λόγω γραμμής, όπου ευρίσκεται το ʼλσος, υπάρχει αναγεγραμμένη στο οικείο διάγραμμα η
ένδειξη «οδός Ατταλείας», χωρίς ωστόσο να υπάρχει ρυμοτομική γραμμή που να οριοθετεί την οδό
αυτή σε σχέση με το παρακείμενο ʼλσος που ήταν ακόμη εκτός σχεδίου. Με την ένταξη, όμως, στο
ρυμοτομικό σχέδιο και του ʼλσους Νέας Φιλαδελφείας ως κοινοχρήστου χώρου, η οποία
συνετελέσθη με το από 11.5.1960 β.δ/μα, το ʼλσος, όπως προκύπτει από το σχετικό διάγραμμα,
οριοθετήθηκε από την βόρεια πλευρά του γηπέδου και τα όμορα Ο.Τ. 88 και 87 του συνοικισμού
με δρόμο, ο οποίος εκτείνεται από τα ως άνω Ο.Τ. έως το ανατολικό όριο του γηπέδου. Σύμφωνα,
εξάλλου, με το Γ46/9517/1561/…1983 (η ημερομηνία δυσανάγνωστη) έγγραφο του Υπουργείου
Χ.Ο.Π. προς τη Διεύθυνση Πολεοδομίας της Νομαρχίας Αττικής, με το οποίο παρέχονται
διευκρινίσεις σε σχέση με τις εντός και εκτός σχεδίου περιοχές του Δήμου, ο χώρος του ʼλσους Ν.
Φιλαδελφείας περιβάλλεται από πράσινη γραμμή που καθορίσθηκε με διάφορα διατάγματα, μεταξύ
των οποίων και το από 11.5.1960 β.δ. Στο ύψος των ΟΤ 88 και 87, μεταξύ της πράσινης
ρυμοτομικής γραμμής του ʼλσους και αυτών των ΟΤ, η εγκριθείσα οδός αυτή έχει διανοιγεί και
χρησιμοποιείται για την κυκλοφορία πεζών και οχημάτων, ενώ στο ύψος του γηπέδου είναι
διανοιγμένη και ασφαλτοστρωμένη στο μισό μήκος, το δε υπόλοιπο τμήμα της έχει καταληφθεί
από το χώρο στάθμευσης των απορριμματοφόρων του Δήμου. Εν όψει των ανωτέρω, ο δρόμος
αυτός, ο οποίος στο ρυμοτομικό σχέδιο του 1955 αναγράφεται ως οδός Ατταλείας χωρίς
ειδικότερο προσδιορισμό ως προς το πλάτος του σε σχέση με το ʼλσος, ενώ στο ρυμοτομικό
σχέδιο του 1960 εμφαίνεται ως το όριο του ʼλσους σε σχέση με τις έναντι αυτού οικιστικές χρήσεις
των Ο.Τ. 88 και 87 του συνοικισμού και του γηπέδου της ………., με οριοθετημένο πλάτος,
αποτελεί κοινόχρηστο χώρο, δηλαδή οδό, που έχει ενταχθεί στο ρυμοτομικό σχέδιο με το από
11.5.1960 β.δ/μα., το γεγονός δε αυτό βεβαιώνεται και στο προαναφερθέν έγγραφο της
Διεύθυνσης Δασών Αθηνών προς το Δικαστήριο. Ως εκ τούτου, το τμήμα αυτό του ʼλσους έχει
νομίμως απολέσει βάσει ατομικής διοικητικής πράξεως που εκδόθηκε προ της 11ης Ιουνίου 1975,
τον δασικό του χαρακτήρα και έχει μετατραπεί σε εντός σχεδίου κοινόχρηστη οδό. Υπό τα
δεδομένα αυτά, μεγάλο μέρος του προβλεπόμενου στη βόρεια πλευρά του γηπέδου πεζοδρόμου
δεν εγκρίνεται για πρώτη φορά με τις ως άνω διατάξεις του ν. 4277/2014, αλλά αποτελεί την ήδη
υπάρχουσα επέκταση της οδού Ατταλείας, που μετατρέπεται σε πεζόδρομο, είναι δε νομικώς
αδιάφορο το γεγονός ότι η εν λόγω επέκταση της οδού Ατταλείας δεν έχει πλήρως διανοιχθεί. Έτσι,
οι επίμαχες ρυθμίσεις του άρθρου 42 του ν. 4277/2014, οι οποίες επιφέρουν επαύξηση του
κοινοχρήστου χώρου στη νοτιοανατολική πλευρά του χώρου του γηπέδου, προβλέπουν, μεν, την
υποχώρηση των ορίων του ʼλσους προς το εσωτερικό του κατά 6 στρ. περίπου, όση δηλαδή θα
είναι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Διοίκησης και του νομοθέτη, η επιφάνεια μικρού
τμήματος του νέου γηπέδου της ………. που θα τοποθετηθεί εντός του ʼλσους και δύο, κατά τη
Διοίκηση και το νομοθέτη, πεζοδρόμων, οι οποίοι θα παρεμβάλλονται μεταξύ του βορείου και
ανατολικού άκρου του γηπέδου και του ʼλσους, οι υπολογισμοί, όμως, αυτοί δεν είναι ακριβείς. Και
τούτο, διότι από την έκταση αυτή θα πρέπει να αφαιρεθεί η έκταση που κατελάμβανε η ήδη
εγκριθείσα επέκταση της οδού Ατταλείας ανατολικά της οδού Καππαδοκίας, η οποία είχε, ούτως ή
άλλως, αποσυνδεθεί από τη δασική νομοθεσία (βλ. 278/18.2.2015 έγγραφο Διεύθυνσης Δασών
Αθηνών προς το Συμβούλιο της Επικρατείας), με συνέπεια, η μείωση της επιφάνειας του ʼλσους να
είναι κατά τι μικρότερη και να ανέρχεται τελικώς σε 4.793 τ.μ., σύμφωνα και με το ως άνω
278/18.2.2015 έγγραφο της αρμόδιας δασικής αρχής.

9. Επειδή, από τις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1, 20 παρ. 1, 24 παρ. 1 και 2, 26 και 28 παρ. 1
και 2 του Συντάγματος συνάγεται ότι δεν αποκλείεται μεν η κατ’ απόκλιση από τη συνήθη
διοικητική διαδικασία που προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία, επιβολή με τυπικό νόμο
μέτρων χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού ατομικού χαρακτήρα, υπό την προϋπόθεση,
όμως, ότι με αυτά δεν θίγονται ατομικά δικαιώματα και δεν παραβιάζονται άλλες συνταγματικές
διατάξεις ή αρχές, καθώς και οι σχετικοί ορισμοί του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεδομένου,
πάντως, ότι πρόκειται για απόκλιση από την αρχή της διακρίσεως των λειτουργιών, η θέσπιση
ατομικών ρυθμίσεων χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού με τυπικό νόμο είναι δυνατή
μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η συνδρομή των οποίων πρέπει να προκύπτει από την εισηγητική
έκθεση του τυπικού αυτού νόμου και τα στοιχεία που την συνοδεύουν ή τις συζητήσεις κατά την
ψήφισή του ή, τέλος, από τις συντρέχουσες πραγματικές συνθήκες, υπό τις οποίες καθίσταται
πρόδηλη η ανάγκη ψήφισής του. Ο έλεγχος δε της συνδρομής των λόγων αυτών, η οποία δεν
αφορά απλώς στη διαδικασία ψήφισης του νόμου αλλά στις προϋποθέσεις ασκήσεως της
νομοθετικής λειτουργίας, υπόκειται σε οριακό δικαστικό έλεγχο (ΣτΕ 376/2014 Ολομ., 3059/2009
Ολομ., 1847/2008 Ολομ.).

10. Επειδή, από το σύνολο των προπαρασκευαστικών εργασιών του ν. 4277/2014 προκύπτει
ότι η κατασκευή και η λειτουργία του Κέντρου Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού που θα
περιλαμβάνει το νέο γήπεδο της ……… αποτέλεσε αντικείμενο συζητήσεων στο αρμόδιο τμήμα της
Βουλής και στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου από κοινού με το νέο Ρυθμιστικό
Σχέδιο (ΙΕ΄ Περίοδος, Σύνοδος Β΄, συνεδριάσεις ΚΑ΄ 29.7.2014, σελ. 1453, 1456-9, 1462-3, 1465-
6, 1468-1471, Συνεδρίαση ΚΒ΄ 30.7.2014, σελ. 1518, όπου ελέχθη από τον εισηγητή της
πλειοψηφίας, μεταξύ άλλων, ότι «… και σε αυτή την περίπτωση [του γηπέδου της ………] ο
σχεδιασμός και η υλοποίηση του έργου γίνονται μέσα από ένα βελτιωμένο κανονιστικό πλαίσιο
[αυτό του νέου Ρ.Σ.Α.], έτσι ώστε η φύση και το μέγεθος του μελλοντικού έργου να στοιχίζονται
με τις αρχές της προστασίας του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής των κατοίκων της
περιοχής, αλλά και ευρύτερα της Αθήνας», 1519-23, 1525, 1528, 1530-1, Διαρκής Επιτροπή
Παραγωγής και Εμπορίου, συνεδριάσεις 29.5.2014 και 2.6.2014, 3.6.2014 κ.ά., όπου ελέχθη από
την εισηγήτρια της μειοψηφίας, μεταξύ άλλων, ότι «… εδώ αθροίζονται και οι κηρύξεις των
Μητροπολιτικών Πάρκων που τα συναντάμε και στο άρθρο 18 [του νέου Ρ.Σ.Α.] και στο
παράρτημά του. Ελεύθεροι χώροι κοινόχρηστου πρασίνου με σειρά χρήσεων όπου στην
παλαιότερη λίστα με το Γουδί, το Ελληνικό και με μόλις 2.000 στρέμματα πια, προστίθεται το
πάρκο Σελεπίτσαρη στη Νίκαια, όπου και το Ολυμπιακό Κέντρο της ʼρσης Βαρών, και του άλσους
[ενν. το άλσος] της Νέας Φιλαδέλφειας, όπου και το προγραμματιζόμενο νέο γήπεδο της ………..»).
Τούτο δε προφανώς για το λόγο ότι οι διατάξεις του άρθρου 42 του ν. 4277/2014 θεωρήθηκε
ευλόγως από το νομοθέτη ότι εξειδικεύουν τις προβλέψεις, κατευθυντήριες ή επιτακτικές, του
ίδιου του νέου Ρ.Σ.Α., το οποίο συμπεριλαμβάνει στον επιχειρούμενο σχεδιασμό το συγκεκριμένο
Κέντρο Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού και το γήπεδο της ………….. Έτσι, οι διατάξεις του
άρθρου 42 του ν. 4277/2014, παρ’ ότι δεν εντάσσονται στο ίδιο το νέο Ρ.Σ.Α., το οποίο περιέχεται
στα άρθρα 1 έως και 41 του νόμου αυτού, τελούν σε άρρηκτο σύνδεσμο με τις διατάξεις του που
αναφέρονται στο Κέντρο της ……… (άρθρο 18 παρ. 4, Παράρτημα VII κ.λπ., βλ. έβδομη σκέψη) ή
παρέχουν το πλαίσιο για την κατασκευή και τη λειτουργία του (άρθρο 9 στ. 1.2). Υπό τα δεδομένα
αυτά, συντρέχουν οι εξαιρετικές προϋποθέσεις υπό τις οποίες επιτρεπτώς περιλαμβάνονται στον
τυπικό νόμο οι συγκεκριμένες ατομικές ρυθμίσεις που περιέχει το άρθρο 42 παρ. 4 του ν.
4277/2014 και οι οποίες συνίστανται, αφενός στην εντοπισμένη μετατόπιση ρυμοτομικών και
οικοδομικών γραμμών πέριξ του γηπέδου και, αφετέρου, στην άρση της αναδάσωσης του
τμήματος του άλσους Νέας Φιλαδελφείας που επηρεάζεται από τη μετατόπιση του γηπέδου και
των ως άνω οικοδομικών και ρυμοτομικών γραμμών, αφού οι εν λόγω ατομικές ρυθμίσεις,
ανεξαρτήτως της συμβατότητας του περιεχομένου τους με το άρθρο 24 του Συντάγματος (βλ.
κατωτέρω), εξειδικεύουν, πάντως, και συμπληρώνουν ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα, τις
προβλέψεις του νέου Ρ.Σ.Α. που εγκρίθηκε με τον ίδιο τυπικό νόμο (πρβλ. ΣτΕ 3059/2009 Ολομ.).
Πρέπει, επομένως, να απορριφθούν οι λόγοι ακυρώσεως, με τους οποίους υποστηρίζεται ότι η
εισαγωγή των ως άνω ατομικού χαρακτήρα ρυθμίσεων με τυπικό νόμο είναι αντίθετη προς το
Σύνταγμα και ότι, κατά συνέπεια, η προσβαλλόμενη πράξη, έρεισμα της οποίας αποτελούν οι
αντισυνταγματικές, κατά τον αιτούντα Δήμο, διατάξεις του άρθρου 42 παρ. 1 και 4 του ν.
4277/2014, είναι παράνομη και ακυρωτέα για το λόγο αυτό.

11. Επειδή, από τις διατάξεις των άρθρων 24 παρ. 1 και 117 παρ. 3 του Συντάγματος
συνάγεται ότι τα δάση και οι δασικές εκτάσεις της χώρας υπάγονται, ως φυσικά αγαθά και
οικοσυστήματα και ανεξαρτήτως της ειδικότερης ονομασίας τους ή της θέσης τους σε σχέση προς
τις οικιστικές περιοχές, σε ιδιαίτερο προστατευτικό καθεστώς με σκοπό τη διατήρηση της κατά
προορισμό χρήσης τους και τη διαφύλαξη της φυσικής και βιολογικής ισορροπίας. Οι
συνταγματικές αυτές διατάξεις επιβάλλουν στον κοινό νομοθέτη να θεσπίζει πρόσφορα για το
σκοπό αυτό μέσα, τα οποία να καθιερώνουν το κατά την εκάστοτε αντίληψη του νομοθέτη,
υποκείμενη σε δικαστικό έλεγχο ως προς τη συμβατότητά της με το άρθρο 24 του Συντάγματος,
ενδεδειγμένο σύστημα προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων. Εξάλλου, τα άλση και πάρκα
που βρίσκονται σε κοινόχρηστο χώρο εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου αποτελούν μέρος
του φυσικού κεφαλαίου και εξομοιώνονται με τα δασικά οικοσυστήματα, υπαγόμενα στην
ιδιαίτερη προστασία που θεσπίζεται στο Σύνταγμα και το νόμο για τα δάση και τις δασικές εκτάσεις
(βλ. ΣτΕ 677/2010 Ολομ.) αφού, άλλωστε, το άρθρο 3 παρ. 4 του ν. 998/1979, όπως η
παράγραφος αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 3208/2003 (Α΄ 303) και
αναριθμήθηκε με το άρθρο 9 παρ. 1 του ν. 3818/2010 (Α΄ 17), ορίζει ρητώς ότι «4. Στις διατάξεις
του  παρόντος νόμου υπάγονται και τα εντός των πόλεων και των οικιστικών περιοχών πάρκα και
άλση …», το δε άρθρο 4 παρ. 2 περ. α΄ του ίδιου νόμου ότι «2. Από της απόψεως της θέσεως των
δασών και δασικών εκτάσεων εν σχέσει προς τους χώρους ανθρωπίνης εγκαταστάσεως και
δραστηριότητος, διακρίνονται: α) Πάρκα και άλση εντός των πόλεων ή των οικιστικών περιοχών
…».

12. Επειδή, εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 117 παρ. 3 του Συντάγματος «Δημόσια ή ιδιωτικά
δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλο
τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που
είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν
για άλλο προορισμό». Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, όπως έχει παγίως ερμηνευθεί (ΣτΕ
677/2010 Ολομ., 2778/1988 Ολομ. κ.ά.), σε περίπτωση καταστροφής ή αποψίλωσης του δάσους
ή της δασικής έκτασης από πυρκαγιά ή οποιαδήποτε άλλη αιτία, προερχόμενη είτε από ανθρώπινη
ενέργεια, είτε από φυσικά αίτια, είναι υποχρεωτική η κήρυξη της έκτασης ως αναδασωτέας. Τα
μέτρο της αναδάσωσης αποσκοπεί στην αναγέννηση της δασικής βλάστησης από την οποία
καλυπτόταν το δάσος ή η δασική έκταση πριν από την καταστροφή τους και συνεπάγεται,
καταρχήν, την υπαγωγή του δάσους ή της δασικής έκτασης σε καθεστώς προστασίας μείζονος
έναντι των δασών και δασικών εκτάσεων που διατηρούν τη δασική τους μορφή διότι
εξακολουθούν να καλύπτονται από δασική βλάστηση. Τα ολοκληρωμένα δασικά οικοσυστήματα
μπορούν, κατ’ εξαίρεση, να διατεθούν για άλλο σκοπό δημοσίου συμφέροντος σύμφωνα με τις
αυστηρές προϋποθέσεις που τάσσει σχετικώς η δασική νομοθεσία και εντός των ορίων, την
τήρηση των οποίων εγγυάται το άρθρο 24 του Συντάγματος, εφόσον, δηλαδή, ο σκοπός αυτός
είναι από εκείνους που είναι επιτρεπτό να ικανοποιούνται με θυσία δασικής γης και, επιπλέον,
εφόσον σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση κρίνεται από τα αρμόδια δημόσια όργανα βάσει ειδικής
και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και τεκμηριώσεως ότι η θυσία αυτή είναι πράγματι επιβεβλημένη
και δεν υπερβαίνει το απολύτως αναγκαίο μέτρο για την ικανοποίηση του σκοπού δημοσίου
συμφέροντος, για τον οποίο πρόκειται. Αντιθέτως, οι δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, οι οποίες έχουν
κηρυχθεί ως αναδασωτέες δεν είναι, καταρχήν, εφόσον, δηλαδή, δεν πρόκειται για τιθέμενο με
ιδιαίτερη επιτακτικότητα λόγο δημοσίου συμφέροντος (πρβλ. ΣτΕ 2499/2012 Ολομ.), επιτρεπτό να
διατεθούν για άλλο σκοπό δημοσίου συμφέροντος, παρά μόνον εφόσον έχει εκπληρωθεί ο σκοπός
της αναδάσωσης, εφόσον, δηλαδή, η καταστραφείσα δασική βλάστηση έχει αναγεννηθεί και η
έκταση έχει προσλάβει και πάλι δασική μορφή, οπότε οι αναδασωτέες εκτάσεις εξομοιώνονται, και
από την άποψη αυτή, με τις λοιπές εκτάσεις δασικού χαρακτήρα.

13. Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 49 παρ. 1 του ν. 998/1979 (Α΄289), όπως ίσχυε αρχικώς
«Τα εντός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως ή πολεοδομικής ζώνης ή εντός οικιστικής περιοχής
υφιστάμενα πάρκα, άλση και δενδροστοιχίαι, υπό την επιφύλαξιν των εν άρθροις 48 παρ. 1 και 52
παρ. 1 προβλεπομένων, δεν δύνανται να μεταβάλουν προορισμόν ή χρήσιν». Με τις διατάξεις αυτές
προβλεπόταν στο μεν άρθρο 52 παρ. 1 η δυνατότητα δημιουργίας αθλητικών χώρων και
εγκαταστάσεων σε πάρκα και άλση υπό αυστηρές προϋποθέσεις, ήτοι μόνο εφόσον ο επιλεγόμενος
χώρος ήταν ο πλέον πρόσφορος προς τούτο εν όψει των πολεοδομικών συνθηκών της περιοχής
και των αναγκών των κατοίκων, η δε συνολικώς παραχωρούμενη έκταση για το σκοπό αυτό δεν
υπερέβαινε το 5% της επιφάνειάς του, προσμετρουμένης και κάθε άλλης κατασκευής,
εξαιρουμένων, ωστόσο, ρητώς των αλσών και πάρκων της περιφέρειας του Δήμου Αθηνών, στο δε
άρθρο 48 παρ. 1 η δυνατότητα διάνοιξης δημοσίων οδών διά μέσου δασών ή δασικών εκτάσεων
υπό την προϋπόθεση ότι θα διαφυλάσσεται ο τυχόν προστατευτικός χαρακτήρας των δασών και
θα λαμβάνονται μέτρα για την μη αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος. Ακολούθως, με το άρθρο
18 παρ. 9 του ν. 1734/1987 (Α΄ 189) καταργήθηκε η ως άνω διάταξη του άρθρου 52 του ν.
998/1979. Το θέμα του επιτρεπτού της εγκατάστασης αθλητικών εγκαταστάσεων εντός εκτάσεων
με δασικό χαρακτήρα ρυθμίστηκε από το άρθρο 13 του νόμου αυτού, ο οποίος επέτρεψε την
παραχώρηση δημόσιων δασικών εκτάσεων που κρίνονται ως κατάλληλες και είναι απαραίτητες για
τη δημιουργία, μεταξύ άλλων, αθλητικών χώρων και εγκαταστάσεων, εφόσον οι χρήσεις αυτές
επιβάλλονται από το δημόσιο συμφέρον. Η παραχώρηση για τους σκοπούς αυτούς ορίσθηκε ότι
διενεργείται, κατά περίπτωση, προς τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού ή άλλη υπηρεσία του
Δημοσίου ή φορέα του δημοσίου τομέα, ορίσθηκε δε περαιτέρω ότι η παραχώρηση διαρκεί όσο
υφίσταται ο σκοπός για τον οποίο έγινε. Η απόφαση για την παραχώρηση ορίσθηκε ότι
συνοδεύεται από έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας προστασίας περιβάλλοντος του Υπουργείου
Γεωργίας για τις πιθανές επιπτώσεις στο περιβάλλον από την παραχώρηση, η οποία περιέχει τους
όρους, υπό τους οποίους θα πρέπει να γίνει η παραχώρηση και τα μέτρα που θα πρέπει να
ληφθούν για την προστασία του περιβάλλοντος. Περαιτέρω, στο άρθρο 49 παρ. 1 του ν.
998/1979, όπως είχε τροποποιηθεί κατά το χρόνο που εκδόθηκε η προσβαλλόμενη πράξη με το
άρθρο 41 του ν. 4067/2012 (Α΄ 79), ορίζονται τα εξής: «1.α. Υπό την επιφύλαξη των, στο άρθρο
48 παρ. 1 του παρόντος νόμου και στο άρθρο 53 παρ. 1 του ν. 4042/2012 προβλεπομένων, δεν
επιτρέπεται η μεταβολή του κύριου προορισμού και η αναίρεση της λειτουργίας των εντός
εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως ή πολεοδομικής ζώνης ή εντός οικιστικής περιοχής κειμένων
κοινοχρήστων εκτάσεων, οι οποίες καλύπτονται από δασική βλάστηση φυσικώς ή τεχνητώς
δημιουργημένη (πάρκα και άλση) … 1.γ. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και
Κλιματικής Αλλαγής … καθορίζονται οι προδιαγραφές σύνταξης των μελετών διαχείρισης των
πάρκων και αλσών… 1.δ. Η διάταξη της παρ. 6 του άρθρου 71 του Δασικού Κώδικα (ν.δ.
86/1969), η οποία προστέθηκε στο άρθρο αυτό με την παρ. 8 του άρθρου 4 του ν. 3208/2003,
ισχύει αναλόγως και για τα πάρκα και άλση [Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, επιτρέπονται εντός
δασών που προορίζονται για αισθητική απόλαυση και αναψυχή έργα και εργασίες που συντηρούν
και εμπλουτίζουν τη βλάστηση, βελτιώνουν την αισθητική του τοπίου, εξασφαλίζουν άνετη και
ασφαλή κίνηση των επισκεπτών και διευκολύνουν τη σωματική άσκηση και την πνευματική
ανάταση. Μόνιμες εγκαταστάσεις απαραίτητες για τη λειτουργία τους επιτρέπονται μόνο στο
αναγκαίο μέτρο, σε εκτάσεις χωρίς δασική βλάστηση και εφόσον δεν υπερβαίνουν το 5% της
συνολικής έκτασης με ανώτατο όριο τα 10 στρ.] … 1ε … 1στ. Κτίρια, εγκαταστάσεις και υποδομές
που πραγματοποιήθηκαν από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων και τη Γενική Γραμματεία
Αθλητισμού σε εκτάσεις των παραγράφων 1 και 1α του παρόντος κατά παρέκκλιση της κείμενης
νομοθεσίας εξαιρούνται της κατεδάφισης. α) [όπως τα επόμενα εδάφια προστέθηκαν με το άρθρο
43 του ν. 4277/2014, του ίδιου νόμου, δηλαδή, που περιέχει το νέο Ρ.Σ.Α. και τις κρίσιμες, εν
προκειμένω, διατάξεις του άρθρου 42 περί του Κέντρου της …………] Επιτρέπεται, επίσης, κατ’
εξαίρεση, η παραχώρηση κατά χρήση τμήματος άλσους ή πάρκου στη Γενική Γραμματεία
Αθλητισμού ή σε εποπτευόμενα από αυτή νομικά πρόσωπα ή σε όσα έλκουν από αυτά δικαιώματα,
καθώς και η αλλαγή χρήσης τμήματος άλσους ή πάρκου, το οποίο κρίνεται απολύτως αναγκαίο για
τον εκσυγχρονισμό, βελτίωση, συμπλήρωση και ασφαλή λειτουργία νομίμως υφισταμένων ή για
την ανέγερση νέων αθλητικών εγκαταστάσεων με υποχρέωση δάσωσης – αναδάσωσης επιφάνειας
ίσης με το παραχωρηθέν τμήμα άλσους ή πάρκου κατά τα προβλεπόμενα στο ν. 998/1979, όπως
ισχύει, υπό τις ακόλουθες σωρευτικές προϋποθέσεις: αα) Το παραχωρούμενο τμήμα του άλσους ή
του πάρκου δεν διασπά τη συνοχή και τη συνέχειά του ως δασικού οικοσυστήματος και δεν
αναιρεί τη λειτουργία του. ββ) Οι εγκαταστάσεις ή τα κτίρια στο σύνολο της επιφάνειας του άλσους
ή του πάρκου (συμπεριλαμβανομένου και του παραχωρούμενου κατά χρήση τμήματος) δεν
μπορούν να υπερβαίνουν συνολικά το 5% της επιφανείας του άλσους ή του πάρκου. γγ) Στη
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των αθλητικών εγκαταστάσεων θα προβλεφθούν πρόσφορα
και κατάλληλα αντισταθμιστικά μέτρα και ειδικοί όροι περιβαλλοντικής προστασίας που
αντισταθμίζουν περιβαλλοντικά την αλλαγή της χρήσης του τμήματος του άλσους ή πάρκου. β) Η
εξαίρεση του εδαφίου α) δεν εφαρμόζεται για τα πάρκα και άλση των δήμων Αθήνας, Πειραιά και
Θεσσαλονίκης. 1ζ. …1η. Αποφάσεις κήρυξης εκτάσεων ως δασωτέων ή αναδασωτέων που
αφορούν πάρκα και άλση αίρονται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης
κατόπιν σχετικής εισήγησης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας μετά τη δημιουργία ή αναδημιουργία
της δασικής βλάστησης. 1θ. …Έργα απαραίτητα για τη λειτουργία των περιαστικών δασών,
πάρκων και αλσών που συντηρούν και εμπλουτίζουν τη βλάστηση, βελτιώνουν την αισθητική του
τοπίου, εξασφαλίζουν την άνετη, ασφαλή κίνηση και εξυπηρέτηση των επισκεπτών και
διευκολύνουν τη σωματική άσκηση, την αναψυχή και την πνευματική ανάταση του ανθρώπου δεν
συνιστούν μεταβολή της κατά προορισμό χρήσης των εν λόγω περιαστικών δασών, πάρκων και
αλσών. Ο τυχόν αναδασωτέος χαρακτήρας τους δεν εμποδίζει την ανάπτυξη των έργων αυτών. 2.
…». Εξάλλου, στο άρθρο 57 παρ. 1 του ν. 998/1979, όπως αυτό ισχύει μετά την αντικατάσταση
των άρθρων 45 έως 61 με το άρθρο 36 του ν. 4280/2014 (ΦΕΚ Α΄ 159), ορίζεται ότι εντός
δασικού χαρακτήρα δημοσίων εκτάσεων ορισμένων κατηγοριών, στις οποίες περιλαμβάνονται τα
δάση και οι δασικές εκτάσεις του νομού Αττικής (άρθρο 4 παρ. 2 περ. ζ΄ του ν. 998/1979) κ.λπ.,
όχι, όμως, και τα πάρκα και άλση εντός πόλεων ή οικιστικών περιοχών (άρθρο 4 παρ. 2 περ. α΄
του ν. 998/1979) κ.λπ., είναι επιτρεπτή η επέμβαση για την κατασκευή, μεταξύ άλλων, και
αθλητικών εγκαταστάσεων. Τέλος, το νέο άρθρο 58 του ν. 998/1979 όπως έχει αντικατασταθεί με
το άρθρ. 36 του ν. 4290/2014, επαναλαμβάνει την απαγόρευση μεταβολής του κύριου
προορισμού και αναίρεσης της λειτουργίας των πάρκων και αλσών, επιβεβαιώνει δε την ισχύ και επί
πάρκων και αλσών της προαναφερόμενης διάταξης του άρθρου 71 παρ. 6 του Δασικού Κώδικα
(ν.δ. 86/1969). Από το σύνολο των διατάξεων αυτών προκύπτει ότι διαχρονικώς ο νομοθέτης
θεωρεί την ανάπτυξη αθλητικών δραστηριοτήτων ως λόγο δημοσίου συμφέροντος, η ικανοποίηση
του οποίου μπορεί, καταρχήν, να επιτυγχάνεται με θυσία δασικής γης υπό τις εκάστοτε οριζόμενες
και ποικίλλουσες για κάθε κατηγορία δασών και δραστηριοτήτων προϋποθέσεις. Η νομιμότητα,
όμως, των επεμβάσεων αυτών τελεί υπό τον επιπρόσθετο όρο να συντρέχουν οι εξαιρετικές
προϋποθέσεις που μνημονεύονται στη δωδέκατη σκέψη και υπό τις οποίες και μόνο, όπως είναι
αυτονόητο, είναι ανεκτή η ικανοποίηση οποιουδήποτε σκοπού δημοσίου συμφέροντος σε βάρος
του φυσικού κεφαλαίου που συνιστά η δασική γη. Περαιτέρω, οι προϋποθέσεις αυτές, εφ’ όσον
πρόκειται για άλση και πάρκα, ανέκαθεν ορίζονται αυστηρότερες και θέτουν, μεταξύ άλλων,
ανώτατα όρια τόσο ως προς την απόλυτη συνολική έκταση της αποδιδόμενης σε άλλη χρήση
επιφάνειας όσο και ως προς το ποσοστό της επί του συνολικού εμβαδού του άλσους, εξαιρώντας,
μάλιστα, τις δασικές εκτάσεις αυτής της κατηγορίας που βρίσκονται σε συγκεκριμένες ιδιαίτερα
επιβαρυμένες οικιστικές περιοχές. Είναι, τέλος, αυτονόητο ότι, εφόσον πρόκειται για εκτάσεις
δασικού χαρακτήρα, οι οποίες έχουν κηρυχθεί ως αναδασωτέες, η ικανοποίηση σε βάρος των
εκτάσεων αυτών των λόγων δημοσίου συμφέροντος που συνδέονται με την άσκηση αθλητικών
δραστηριοτήτων και την κατασκευή και λειτουργία των σχετικών υποδομών, τελεί, καταρχήν,
υπό την επιπρόσθετη προϋπόθεση ότι η καταστραφείσα δασική βλάστηση έχει προηγουμένως
αναδημιουργηθεί. Στο συγκεκριμένο πλέγμα των διατάξεων νόμου που εκάστοτε ρύθμιζαν ή
ρυθμίζουν τις προϋποθέσεις ανάπτυξης δραστηριοτήτων είτε υπό στενή έννοια αθλητικών είτε,
γενικότερα, δραστηριοτήτων που κατατείνουν στην πνευματική ανάταση, τη σωματική άσκηση
και την αναψυχή των ανθρώπων, προστίθενται αφ’ ενός μεν οι προπαρατιθέμενες διατάξεις του
νέου Ρ.Σ.Α., οι οποίες δεν θεσπίζουν απόλυτη απαγόρευση διάθεσης εκτάσεων δασικού χαρακτήρα
για αθλητικές και συναφείς χρήσεις, αλλά προβλέπουν όλως αυστηρές προϋποθέσεις γι’ αυτό, αφ’
ετέρου δε και, καθόσον αφορά ειδικώς το ʼλσος Νέας Φιλαδελφείας, των παραγράφων 1 και, ιδίως,
4 του άρθρου 42 του ν. 4277/2014, οι οποίες επιτρεπτώς κατά τα λοιπά, σύμφωνα με όσα
εκτίθενται στη δέκατη σκέψη, περιέχουν εκτός από κανονιστικές ρυθμίσεις όρων δόμησης και
χρήσεων γης, τις ατομικές ρυθμίσεις που εξειδικεύουν τις σχετικές κατευθύνσεις και προβλέψεις
του νέου Ρ.Σ.Α.

14. Επειδή, από το 278/18.2.2015 έγγραφο της Διεύθυνσης Δασών Αθηνών και το
2137/205/5.3.2015 έγγραφο της Διεύθυνσης Υπηρεσίας Δόμησης Νέας Ιωνίας προς το Συμβούλιο
της Επικρατείας, τα συνημμένα σε αυτά στοιχεία, καθώς και από την ειδική επιστημονική μελέτη,
στα δεδομένα της οποίας στηρίχθηκαν οι επίμαχες ρυθμίσεις προκύπτει, κατά τα προαναφερόμενα,
ότι η έκταση του ʼλσους αποτελούσε τμήμα ευρύτερης έκτασης, η οποία είχε κηρυχθεί ως
δασωτέα με το προαναφερόμενο από 13.5.1915 β.δ/μα. Ακολούθως, και αμέσως μετά την
παραχώρηση της έκτασης των 26.621,50 τ.μ. στην ……. για την κατασκευή των αθλητικών της
εγκαταστάσεων, η οποία διενεργήθηκε, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, με την 62032/2.9.1934
απόφαση του Υπουργού Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως, εκδόθηκε η 108424/13.9.1934
απόφαση του Υπουργού Γεωργίας (Β΄ 133), με την οποία κηρύχθηκε ως αναδασωτέα όλη η
έκταση του λεκανοπεδίου Αττικής που ήταν κατά τον χρόνο εκείνο εκτός σχεδίου πόλεως και
οικισμών και δεν είχε γεωργικό, βιομηχανικό κ.λπ. χαρακτήρα. Το άλσος Νέας Φιλαδελφείας,
επομένως, αποτελούσε δασική έκταση ήδη από το χρόνο εκείνο, ανεξάρτητα, δηλαδή, από τις
παρατιθέμενες σε προηγούμενη σκέψη διατάξεις με τις οποίες θεωρούνται ούτως ή άλλως ως
εκτάσεις δασικού χαρακτήρα τα πάρκα και τα άλση εντός οικιστικών περιοχών. Αντιθέτως, η
όμορη έκταση του γηπέδου, η οποία είχε παραχωρηθεί για την ανέγερση των αθλητικών
εγκαταστάσεων της ………… πριν από την έκδοση της πράξης αναδάσωσης του 1934, είχαν δε
αρθεί ως προς αυτήν οι δασικοί περιορισμοί που απέρρεαν από το από 13.5.1915 β. δ/μα, δεν
έφερε πλέον δασικό χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, ο παραχωρούμενος με τις επίμαχες ρυθμίσεις του
άρθρου 42 του ν. 4277/2014 χώρος, κατά το μέρος που υπερβαίνει την παραχωρηθείσα ήδη από
το έτος 1934 έκταση, έχει δασικό χαρακτήρα. Το ίδιο ισχύει και για το χώρο που θα
καταλαμβάνουν οι προβλεπόμενοι πεζόδρομοι, με την εξαίρεση του τμήματος της οδού Ατταλείας
που, κατά τα προαναφερόμενα, αποτελούσε ήδη εγκεκριμένη οδό εντός σχεδίου και μετατρέπεται
σε πεζόδρομο. Ο παραχωρούμενος επιπλέον χώρος εμβαδού, κατά τους υπολογισμούς της δασικής
υπηρεσίας, 4.793 τ.μ., εμπίπτει ειδικότερα στο εγγύτερο προς το γήπεδο της ………. υποσύνολο
της δασικής γης του ʼλσους, επιφανείας 27.223 τ.μ., το οποίο εμφαίνεται στο προαναφερόμενο
278/18.2.2015 έγγραφο της δασικής υπηρεσίας προς το Δικαστήριο (σχέδιο 5) με τετραγωνισμένη
σκίαση μαύρου και κόκκινου χρώματος. Ως προς το τμήμα αυτό του ʼλσους, με το β.δ. 700/1971
(Α΄ 233) ήρθη η επιβληθείσα με το από 15.3.1915 β. δ/μα δάσωση και η επιβληθείσα με την
108424/13.9.1934 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας (Β΄ 133) αναδάσωση και, στη συνέχεια, αυτό
παραχωρήθηκε στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού με την ΥΓ/5689/22.12.1971 πράξη του
Νομάρχη Αττικής με σκοπό την κατασκευή εθνικού γυμναστηρίου. Στη συνέχεια, όμως, με την
ΤΓ/183954/74/4.3.1975 απόφαση του Αναπληρωτή Νομάρχη Αττικής, η πράξη παραχώρησης
ανακλήθηκε για το λόγο ότι δεν είχε πραγματοποιηθεί ο σκοπός της παραχώρησης, αλλά,
αντιθέτως, είχε επιτραπεί η επέκταση των γυμναστηριακών εγκαταστάσεων του Συλλόγου της
………, η οποία, όμως, δεν ενέπιπτε στους σκοπούς της παραχώρησης. Κατόπιν τούτου, με το π.δ.
340/1975 (Α΄ 99) ανακλήθηκε το ως άνω β.δ. 700/1971 και η εν λόγω έκταση των 27.223 τ.μ.
ανέκτησε το δασικό και αναδασωτέο χαρακτήρα της. Τέλος, με την 20094/739/20.3.1976
απόφαση του Υφυπουργού Γεωργίας το τμήμα των 27.223 τ.μ., παραχωρήθηκε προσωρινώς και
κατά χρήση στο Δήμο Ν. Φιλαδέλφειας με σκοπό να αποκατασταθεί «η διαταραχθείσα κατά χώρον
τάξη», να διασφαλισθεί η ακεραιότητα και η διατήρησή του ως χώρου πρασίνου και να βελτιωθεί
και συντηρηθεί η αναδάσωσή του, υποχρεώθηκε δε ο Δήμος να συνεργάζεται με την αρμόδια
υπηρεσία της νομαρχίας για την κατάρτιση μελετών και την εκτέλεση έργων και εργασιών για τον
έλεγχο και τη διατήρηση του δασυλλίου σε καλή κατάσταση. Ανεξαρτήτως, όμως, του κατά πόσον
η επίμαχη έκταση των 4.793 τ.μ., η οποία είχε κηρυχθεί ως δασωτέα με το προαναφερόμενο από
13.3.1915 β.δ/μα, ενέπιπτε στη ρύθμιση της 108424/13.9.1934 αποφάσεως του Υπουργού
Γεωργίας, με την οποία κηρύχθηκε δασωτέα γενικώς «η περιοχή» του Λεκανοπεδίου Αττικής, και
ανεξαρτήτως, επίσης, του κατά πόσον, και υπό την αντίθετη εκδοχή, θα μπορούσε ποτέ να
υποστηριχθεί, τόσον εμπειρικώς όσον και από την άποψη της δασολογικής επιστήμης, ότι το
καθεστώς μιας αναδασώσεως δύναται να διαρκέσει επί ογδόντα και πλέον έτη (πρβλ. από
10.7.2003 απόφαση του Ε.Δ.Δ.Α., Παπασταύρου και λοιποί κατά Ελλάδας, αρ. 46372/99, και από
8.10.2004 απόφαση του ίδιου Δικαστηρίου, Κατσούλης κ.λπ. κατά Ελλάδας, αρ. 66742/01), σε
κάθε περίπτωση, η εν λόγω έκταση προκύπτει και επισήμως ότι έχει πλήρως δασωθεί. Πράγματι,
στο Παράρτημα Γ της ειδικής επιστημονικής μελέτης (βλ. επόμενη σκέψη) τεκμηριώνεται ότι η
έκταση έχει καλυφθεί πλήρως με άτομα δένδρων μεγάλης ηλικίας, τούτο δε συνάγεται ευχερώς και
από τις σχετικές φωτογραφίες του ως άνω Παραρτήματος, καθώς και από την ορθοφωτογραφία
04760_42090 της ανώνυμης εταιρείας «Εθνικό Κτηματολόγιο & Χαρτογράφηση Α.Ε.» (σχ. Νο1 και
7) που ενσωματώνεται στο έγγραφο απόψεων της Διεύθυνσης Δασών Αθηνών προς το Δικαστήριο.
ʼλλο ζήτημα δε είναι ότι η δασοκάλυψη άλλων τμημάτων του ʼλσους παρίσταται ως
υποβαθμισμένη. Η έκταση, επομένως, αυτή, εξομοιώνεται με απλώς δασική έκταση, η δε αφιέρωσή
της σε άλλο σκοπό δημοσίου συμφέροντος δεν προσκρούει, από την άποψη αυτή, στις
αναφερόμενες στην προηγούμενη σκέψη συνταγματικές διατάξεις. Καθόσον, εξάλλου, αφορά
έκταση 2,61719 στρ. βορείως του χώρου κατασκευής του Κέντρου της ………., η οποία κηρύχθηκε
αναδασωτέα με την 2423/20.12.2013 πράξη του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης
Διοίκησης Αττικής (Δ΄ 10/2014), από το συνοδευτικό της πράξης αυτής σκαρίφημα, το οποίο
συνδημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εφαρμοζόμενο επί αποσπάσματος του
φωτοχάρτη 6445/5 πινακίδας Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, προκύπτει ότι η έκταση αυτή
τοποθετείται βορείως της επεκταθείσης με το ως άνω διάταγμα του 1960 και εν μέρει
μετατρεπομένης με τις επίμαχες ρυθμίσεις του άρθρου 42 του ν. 4277/2014 σε πεζόδρομο, οδού
Ατταλείας και ότι, κατά συνέπεια, οι ρυθμίσεις αυτές, κατά το μέρος που αναφέρονται στο τμήμα
επέκτασης της οδού Ατταλείας, δεν αφορούν δασική και, κατά μείζονα λόγο, αναδασωτέα έκταση,
αφού η παραχωρούμενη έκταση έχει ως όριο τη βόρεια ρυμοτομική γραμμή αυτής της
πεζοδρομουμένης οδού. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται από το σχέδιο και το απόσπασμα
αερωφοτογραφίας που περιλαμβάνονται στο ως άνω 278/18.2.2015 έγγραφο του Διευθυντή
Δασών Αθηνών προς το Συμβούλιο της Επικρατείας, στα οποία εμφαίνεται με ανοιχτό μωβ χρώμα,
επίσης, όμως, πέραν της οδού Ατταλείας, έκταση δασική εντός του ʼλσους, στην οποία έχει
τοποθετηθεί, και μάλιστα από τον αιτούντα Δήμο, πλήθος αυθαιρέτων κατασκευών που έχουν
κηρυχθεί κατεδαφιστέες με την 1319/19.7.2011 πράξη του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης
Διοίκησης Αττικής και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, κτίσματα εμβαδού 352,84 τ.μ. για την
προστασία και φύλαξη οχημάτων και μηχανημάτων και τσιμεντένια βάση επιφάνειας 1.946,16 τ.μ.
για τη στάθμευση, εξυπηρέτηση και δημιουργία υπαίθριου πλυντηρίου οχημάτων του Δήμου,
δηλαδή έκταση ως προς την οποία είναι ληπτέο το μέτρο της αναδάσωσης, που πράγματι έχει
ληφθεί. Είναι, επομένως, απορριπτέος ο λόγος ακυρώσεως, με τον οποίο προβάλλεται ότι η
προσβαλλόμενη πράξη είναι ακυρωτέα, διότι οι προπαρατεθείσες διατάξεις, κατ’ εφαρμογή των
οποίων εκδόθηκε, επιτρέπουν την απόδοση αναδασωτέας έκτασης στην ικανοποίηση άλλου
σκοπού κατά παράβαση των προαναφερομένων συνταγματικών κανόνων.

15. Επειδή, εν προκειμένω, από την αιτιολογική έκθεση του νόμου και την από μηνός
Φεβρουαρίου 2014 ειδική επιστημονική μελέτη υπό τον τίτλο «Πολεοδομική, Χωροταξική και
Περιβαλλοντική Θεώρηση», η οποία εκπονήθηκε από επιστημονική ομάδα υπό τον Καθηγητή
Πολεοδομίας – Χωροταξίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ………….., με την σύμπραξη
επιστημόνων πλήθους ειδικοτήτων (περιβαλλοντολόγου, συγκοινωνιολόγου, δασολόγου,
οικονομολόγου, μηχανικού χωροταξίας, πολεοδομίας και περιφερειακής ανάπτυξης και
αρχιτέκτονα – πολεοδόμου) και στην οποία στηρίχθηκαν οι επίμαχες νομοθετικές ρυθμίσεις,
προκύπτει ότι αυτές επιχειρήθηκαν ύστερα από ανάλυση και αξιολόγηση (Κεφάλαιο 2), μεταξύ
άλλων, των κοινωνικοοικονομικών δεδομένων της άμεσης και ευρύτερης περιοχής μελέτης και
κατασκευής του Κέντρου. Από τα δεδομένα αυτά προκύπτει συνεχής αύξηση της μακροχρόνιας
ανεργίας κατά τα τελευταία δύο χρόνια, το φαινόμενο δε αυτό είχε ξεκινήσει παλαιότερα και έχει
επιταχυνθεί. Έτσι, η ανεργία έχει ανέλθει στο πολύ υψηλό ποσοστό του 60%, εξέλιξη η οποία
παρατηρείται μεν σε όλη τη χώρα, ωστόσο στη Νέα Φιλαδέλφεια η κατάσταση επιδεινώνεται με
ραγδαίο ρυθμό και ήδη έχει τιμές σαφώς υψηλότερες από την υπόλοιπη Αττική και τη χώρα.
Επίσης, το εισοδηματικό προφίλ των κατοίκων, που αποτελεί παράμετρο της κοινωνικής
φυσιογνωμίας κάθε περιοχής, συνιστά εν προκειμένω ένδειξη φαινομένων οικονομικής υστέρησης,
εμφανίζεται δε δυσμενέστερο του μέσου όρου της Αττικής με τάση διαχρονικής επιδείνωσης.
Επισημαίνεται, εξάλλου, ότι η περιοχή του γηπέδου, το οποίο υπήρξε στη συγκεκριμένη θέση
βασικό σημείο ιστορικής αναφοράς για τον προσφυγικό Ελληνισμό, αλλά και έδρα ενός από τους
σημαντικότερους αθλητικούς συλλόγους της χώρας, έχει μετατραπεί σε μία υποβαθμισμένη ζώνη
λόγω της εγκατάλειψης της έκτασης, η οποία επιδεινώνεται από τη χρήση του βόρειου τμήματος
της περιοχής από τον Δήμο για τη στάθμευση των απορριμματοφόρων του. Το ακίνητο δε αυτό
είναι δημόσιο ακίνητο, του οποίου η αξιοποίηση ήδη εκκρεμεί επί δεκαετία και υφίσταται ανάγκη
να προωθηθεί προς όφελος της ανάπτυξης της περιοχής και της αναβάθμισης των πολιτιστικών και
αθλητικών υποδομών της σε συνδυασμό με την προστασία και τη βελτίωση της περιβαλλοντικής
κατάστασης του παρακείμενου ʼλσους, η απουσία στοιχειώδους διαχείρισης του οποίου έχει
αλλοιώσει προς το δυσμενέστερο την εικόνα του, με υποβαθμισμένα δέντρα στο νότιο τμήμα,
φτωχό και συμπιεσμένο έδαφος, διάσπαρτες κατασκευές σε κακή κατάσταση, μεγάλες εκτάσεις
γυμνές, μέρος των οποίων εμφανίζουν μορφή εγκατάλειψης. Κατά την αιτιολογική έκθεση του
νόμου, εξάλλου, παράγοντες που ελήφθησαν υπόψη για τη διαμόρφωση των επίμαχων ρυθμίσεων
υπήρξαν τα ως άνω πορίσματα της ειδικής επιστημονικής μελέτης, αλλά και οι ρητές κατευθύνσεις
του νέου Ρ.Σ.Α. που προβλέπουν την δημιουργία του Κέντρου ως μέσου ανάδειξης του
μητροπολιτικού χαρακτήρα του Πάρκου Νέας Φιλαδέλφειας, αλλά και την προώθηση του
αθλητικού τουρισμού και την αξιοποίηση και ενίσχυση των αθλητικών υποδομών. Υπό το πρίσμα
αυτό, επιχειρήθηκε η διαμόρφωση κανονιστικού πλαισίου για τη δημιουργία στην περιοχή
σύγχρονων αθλητικών, πολιτιστικών και κοινωνικών εξυπηρετήσεων μέσω της κατασκευής ενός
πολυλειτουργικού Κέντρου, το οποίο θα περιλαμβάνει αθλητικές υποδομές διεθνούς εμβέλειας,
αλλά και άλλες πολιτιστικές και κοινωνικές υποδομές, όπως ιδίως αθλητικό μουσείο για το
σωματείο και ιστορικό μουσείο για τον προσφυγικό Ελληνισμό. Η κατασκευή και λειτουργία του θα
έχει χαρακτηριστικά και οικονομικής και επενδυτικής παρέμβασης, ώστε να συνιστά μία σημαντική
παραγωγική και στρατηγική επένδυση και να πληροί τις απαιτήσεις της αξιοποίησης ενός δημοσίου
ακινήτου, κατά τρόπο ώστε να επιφέρει ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσματα πολλαπλασιαστικής
φύσης και σημαντικής έντασης τόσο στην τοπική οικονομία της περιοχής της Νέας Φιλαδέλφειας –
Χαλκηδόνας και της ευρύτερης περιοχής, όσο και στη συνολική οικονομία, συμβάλλοντας στον
στόχο της εξόδου της χώρας από την τρέχουσα οικονομική και δημοσιονομική κρίση. Κατά την
εκτίμηση του νομοθέτη, το συνολικό κόστος της επένδυσης, ο σχεδιασμός και η μεθοδολογία της
βιωσιμότητάς της, οι συγκεκριμένες κατηγορίες θέσεων εργασίας που διατηρούνται και
δημιουργούνται, η αντιστοίχως προβλεπόμενη διατήρηση ή αύξηση της απασχόλησης, η τοπική,
περιφερειακή και ευρύτερη ανάπτυξη, καθώς και η οικονομική και κοινωνική συνοχή που προάγει
η επένδυση αυτή, σε συνδυασμό με τη βαθιά οικονομική κρίση, την υποαπασχόληση και την
ανεργία που υπάρχουν στη χώρα και ταλαιπωρούν ειδικότερα την περιοχή υποδοχής της
επένδυσης, συνιστούν λόγους δημοσίου συμφέροντος, που είναι, μεταξύ άλλων, η ανατροπή των
δυσμενών μεγεθών ανεργίας που κινούνται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα στην περιοχή και
επιδεινώνονται με ραγδαίο ρυθμό, τούτο δε διότι η υλοποίηση της επένδυσης αναμένεται να
αποτελέσει βασικό μοχλό αναστολής της οικονομικής κρίσης και ενίσχυσης της οικονομικής και
κοινωνικής συνοχής της περιοχής. Πέραν, όμως, των κοινωνικοοικονομικών λόγων, στην
αιτιολογική έκθεση του νόμου επισημαίνονται τα αναφερόμενα στη δέκατη σκέψη, ότι, δηλαδή, το
ρυθμιστικό πλαίσιο που εισάγεται με τις προσβαλλόμενες ρυθμίσεις και αναφέρεται στη δημιουργία
σύγχρονων αθλητικών, κοινωνικών και πολιτιστικών εγκαταστάσεων και εξυπηρετήσεων που θα
συγκροτούν το Κέντρο, τελεί σε άμεση συστημική συνάφεια προς τις ρυθμίσεις του νέου Ρ.Σ.Α., το
οποίο έχει ειδική κατεύθυνση για τη δημιουργία του Κέντρου στη συγκεκριμένη θέση ως μέσου για
την ανάδειξη του ʼλσους Φιλαδέλφειας σε Μητροπολιτικό πάρκο, η εξειδίκευση δε των ρυθμίσεων
και ο τελικός σχεδιασμός εναπόκειται στο στάδιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, κατά το
οποίο θα καθορισθούν με περιβαλλοντικά και πολεοδομικά κριτήρια το οριστικό μέγεθος, οι
χρήσεις και λειτουργίες του και τα ειδικά χαρακτηριστικά και οι τεχνικές και λειτουργικές του
προδιαγραφές, με όριο, πάντως, τα αναφερόμενα στις διατάξεις του άρθρου 42 του ν. 4277/2014
πολεοδομικά μεγέθη. Περαιτέρω, στην προαναφερόμενη μελέτη, επί της οποίας γνωμοδότησαν οι
αρμόδιες καθ’ ύλην δημόσιες υπηρεσίες, αναλύονται και αξιολογούνται, πλην των
κοινωνιοοικονομικών, και τα περιβαλλοντικά δεδομένα της περιοχής, οι υφιστάμενες και υπό
μελέτη χωροταξικές κατευθύνσεις, οι χρήσεις γης και η υπάρχουσα κατάσταση, καθώς και οι
υφιστάμενες υποδομές και κυκλοφοριακές και συγκοινωνιακές συνθήκες. Ακόμη, εξετάζονται η
σκοπιμότητα και η αναγκαιότητα των προτεινόμενων ρυθμίσεων, καθώς και ο σκοπός δημοσίου
συμφέροντος που εξυπηρετούν σε σχέση με τις χωροταξικές κατευθύνσεις που αποτυπώνονται
στο νέο Ρ.Σ.Α., και επιχειρείται η τεκμηρίωση των συγκεκριμένων επιλογών με εξέταση
εναλλακτικών λύσεων και συνεκτίμηση των ισχυόντων διαχρονικώς μέγιστων επιτρεπομένων
πολεοδομικών μεγεθών της άμεσης και της ευρύτερης περιοχής, προτείνεται δε από τους
μελετητές ο σχεδιασμός και η πολεοδομική οργάνωση της περιοχής με τα ηπιότερα δυνατά μεγέθη
σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό. Η μελέτη συνοδεύεται από ειδικά παραρτήματα, όπου
παρατίθενται οι τεχνικές προδιαγραφές των γηπέδων ποδοσφαίρου, όπου μπορούν να
διοργανώνονται διεθνείς αγώνες ποδοσφαίρου ανάλογοι με την ιστορία και την αναγνώριση της
…………, και η τεκμηρίωση της συγκοινωνιακής βιωσιμότητας του κέντρου. Επίσης, σε ειδικό
παράρτημα μελετώνται η υφιστάμενη κατάσταση του ʼλσους, όπου διαπιστώνεται ότι οι περιοχές
επέμβασης έχουν δασωθεί, στοιχείο κρίσιμο, κατά τα προαναφερόμενα (βλ. ανωτέρω, δωδέκατη
σκέψη), προκειμένου ορισμένη αναδασωτέα έκταση να αφιερωθεί στην εξυπηρέτηση άλλου
σκοπού δημοσίου συμφέροντος, το καθεστώς προστασίας του ʼλσους και οι επιπτώσεις από την
υλοποίηση των προσβαλλόμενων ρυθμίσεων, προτείνονται δε ειδικά αντισταθμιστικά μέτρα για τη
διασφάλιση της συνοχής του περιβαλλοντικού οικοσυστήματος και τη δημιουργία θετικού
ισοζυγίου πρασίνου. Στο πλαίσιο αυτό, αξιολογείται το γεγονός ότι η συνολική αφαιρούμενη δασική
έκταση των 6 στρ. (βλ., όμως, ανωτέρω όγδοη σκέψη) αντιστοιχεί στο 1,4 % (σε άλλο σημείο της
μελέτης αναφέρεται 1,5%) της συνολικής έκτασης του ʼλσους που σήμερα ανέρχεται σε 423 στρ.,
ενώ προτείνεται ως αντιστάθμισμα ο εμπλουτισμός της βλάστησης σε «διάκενα» του ʼλσους και σε
αποψιλωθείσες περιοχές του, συνολικής έκτασης 21, 2 στρ., με φύτευση 2.112 ατόμων έναντι των
περίπου 50 ατόμων που θα απομακρυνθούν, και δίδονται κατευθύνσεις για τα μέτρα που θα
πρέπει να ληφθούν στο στάδιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ώστε να διασφαλίζεται η
προστασία τόσο του φυσικού όσο και του οικιστικού περιβάλλοντος. Περαιτέρω, ελήφθησαν από
τους μελετητές υπόψη ως κρίσιμες πολεοδομικές παράμετροι, πλην των υφισταμένων
χωροταξικών κατευθύνσεων του νέου Ρ.Σ.Α., οι οποίες, κατά τα προαναφερόμενα, περιέχουν
ειδική κατεύθυνση για τη δημιουργία του Κέντρου της …………, το γεγονός ότι το μεγαλύτερο
μέρος της έκτασης είναι ενταγμένο στο ρυμοτομικό σχέδιο από το έτος 1955 με χρήση αθλητική
κατά το ισχύον Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, η γειτνίασή του με τον χαρακτηρισθέντα ως
παραδοσιακό προσφυγικό συνοικισμό, καθώς και το ότι, κατά τις προβλέψεις του ΓΠΣ, το άλσος
εντάσσεται στο σχέδιο ως ζώνη ειδικών χρήσεων και παραμένει άλσος, εμφαίνεται δε στο
διάγραμμα ως «Αστικό πράσινο – Ελεύθεροι Χώροι». Επίσης, εξετάσθηκαν τα δημογραφικά στοιχεία
της περιοχής, η πολιτιστική της υποδομή, τα βασικά περιβαλλοντικά στοιχεία (ατμόσφαιρα,
θόρυβος, βιοποικιλότητα, προστατευόμενες περιοχές, ύδατα, έδαφος, τοπίο), οι υπάρχουσες
χρήσεις γης στην άμεση και ευρύτερη περιοχή και η διαχρονική τους μεταβολή με έμφαση στο
πολεοδομικό καθεστώς του όμορου προσφυγικού οικισμού και η υπερτοπική προσβασιμότητα με
μέσα μαζικής μεταφοράς, η οποία κρίθηκε ως ιδιαίτερα ικανοποιητική (βλ. Κεφάλαιο 2). Στο
Παράρτημα Β παρατίθεται ειδική τεκμηρίωση της συγκοινωνιακής βιωσιμότητας και προτείνεται ο
περιορισμός των χώρων στάθμευσης και η προτεραιότητα στη χρήση των μέσων μαζικής
μεταφοράς, σύμφωνα και με τα διεθνή πρότυπα, ώστε να αποφευχθεί η αύξηση του
κυκλοφοριακού φόρτου της περιοχής, ενώ στο Παράρτημα Γ υπάρχει ειδική μελέτη που διερευνά
την κατάσταση, τα είδη χλωρίδας και πανίδας και το καθεστώς του ʼλσους. Τέλος, προκύπτει ότι η
επιλογή του συγκεκριμένου σχεδιασμού διαμορφώθηκε κατόπιν συνεκτιμήσεως της ιστορικής
ταυτότητας του χώρου που αποκτήθηκε με την μακρόχρονη χρήση του ως έδρας της ομάδας της
………….. και της σύνδεσής της με τον προσφυγικό Ελληνισμό που εγκαταστάθηκε στην περιοχή
μετά τη μικρασιατική καταστροφή, των ειδικότερων οικονομικών, κοινωνικών και πολεοδομικών
αναγκών της περιοχής προς τόνωση της ανάπτυξης και της πολιτιστικής υποδομής και της
ανάγκης αξιοποίησης του δημοσίου ακινήτου και αφού, κατά τα ανωτέρω, εξετάσθηκαν
εναλλακτικές λύσεις, τόσο ως προς τη χωροθέτηση του Κέντρου όσο και ως προς την ένταση των
χρήσεων, και προκρίθηκε η συγκεκριμένη τοποθέτηση (βλ. σελ. 68 επ.). Στη διαμόρφωση του
σχεδιασμού ενσωματώθηκαν μέτρα και όροι για τη διασφάλιση της προστασίας του παρακείμενου
παραδοσιακού οικισμού, αλλά και του οικιστικού περιβάλλοντος εν γένει, καθώς και του ʼλσους.
Συγκεκριμένα, δημιουργείται πεζόδρομος στις πλευρές που γειτνιάζουν με το ʼλσος με προφανή
σκοπό την προστασία του οικοσυστήματος και την ασφαλή λειτουργία του χώρου, θεσπίζεται
πρασιά, η οποία αυξάνει την απόσταση του κτιρίου από τις έναντι οικοδομές και χρήσεις, αυξάνεται
ο κοινόχρηστος χώρος έμπροσθεν του Κέντρου, επαναπροσδιορίζονται τα πολεοδομικά μεγέθη και
οι χρήσεις, λαμβανομένων υπ’ όψιν και των αποφάσεων του Δικαστηρίου (Ολομ. 1847/2008,
1567/2005), με μείωση του συντελεστή δόμησης από 2 σε 1,2 (ήτοι μικρότερο και από τον
συντελεστή 1,4 του προσφυγικού οικισμού), μείωση του αριθμού και της έντασης των
επιτρεπόμενων χρήσεων (προστίθεται μόνο πολιτιστική χρήση), με τον περιορισμό των εμπορικών
χρήσεων μόνο σε εμπορικά καταστήματα και καταστήματα παροχής προσωπικών υπηρεσιών,
απαγορευομένων των πολυκαταστημάτων, υπεραγορών, εμπορικών κέντρων, κατασκευών
χώρων συνάθροισης κοινού και πολυκινηματογράφων και τον περιορισμό των συμπληρωματικών
λειτουργιών σε ποσοστό 15% του επιτρεπόμενου συντελεστή δόμησης έναντι 40% που ήταν η
αντίστοιχη πρόβλεψη του άρθρου 19 του ν. 3044/2002. Από τα στοιχεία, εξάλλου, της μελέτης
προκύπτει ότι τα προβλεπόμενα με τις επίμαχες ρυθμίσεις μεγέθη οδηγούν σε μείωση τουλάχιστον
κατά 40% της συνολικής εκμετάλλευσης (από 59.770 σε 34.945 τ.μ.) και 78% της ανάπτυξης των
συμπληρωματικών λειτουργιών (από 23.908 σε 5.242 τ.μ.) σε σύγκριση με τις προγενέστερες
ρυθμίσεις. Περαιτέρω, για τον καθορισμό των επιτρεπομένων χρήσεων ελήφθησαν υπόψη οι
χρήσεις στον περιβάλλοντα χώρο του Κέντρου και ειδικότερα η χρήση αμιγούς κατοικίας που
προβλέπεται για τα ΟΤ 85, 86 και 87 στα δυτικά και η χρήση γενικής κατοικίας που προβλέπεται
για το ΟΤ 77, νότια, από το π.δ. προστασίας του προσφυγικού οικισμού, καθώς και η χρήση ΒΙΟΠΑ
προς εξυγίανση που προβλέπεται από το ΓΠΣ για τον χώρο νοτιοανατολικά του χώρου της
ρύθμισης. Αυτές δε που επιλέχθηκαν, πέραν της αθλητικής και των βοηθητικών και συνοδών της
χρήσεων, αποτελούν χρήσεις που προβλέπονται στην γενική χρήση «Γενική Κατοικία» και έχουν
περιορισθεί σημαντικά ως προς την ανάπτυξή τους, σύμφωνα με τα ανωτέρω. Περαιτέρω, η
ανάγκη δημιουργίας σύγχρονης αθλητικής υποδομής διεθνούς εμβέλειας προς ενίσχυση και της
αναπτυξιακής διάστασης του σχεδιασμού κρίθηκε ότι απαιτεί την τήρηση των οικείων διεθνών
προδιαγραφών τις οποίες έχει υπόψη της η Διοίκηση και ο νομοθέτης ως ανταποκρινόμενες στην
ιστορία, τη σημασία και την αναγνώριση της …………, μεταξύ δε αυτών συμπεριλαμβάνεται και
αυτή της ελάχιστης χωρητικότητας 30.000 θέσεων, ανάλογης, δηλαδή, με αυτή του
κατεδαφισθέντος παλιού γηπέδου. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις ανελαστικές και
μονοσήμαντες διαστάσεις χώρων και λειτουργιών (όπως αυτές παρατίθενται στο Παράρτημα Α της
μελέτης), καθώς και με τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά της περιοχής και την ανάγκη δημιουργίας
ελεύθερων χώρων από τις περιβάλλουσες χρήσεις και κοινόχρηστων χώρων, καθιστά
μονοσήμαντα απαραίτητη και αναγκαία, σύμφωνα με τη μελέτη, την περιορισμένη διεύρυνση της
περιοχής της ρύθμισης με διάθεση ελάχιστου τμήματος του ʼλσους, δηλαδή, ~1,5% (ή 1,4%,
σύμφωνα με άλλο σημείο της μελέτης, το οποίο είναι ακόμη μικρότερο αν αφαιρεθεί, κατά τα
προαναφερόμενα, η επιφάνεια επέκτασης της οδού Ατταλείας, εγκριθείσα ήδη από το 1960),
προκειμένου να ικανοποιούνται οι ως άνω απαιτούμενες ελάχιστες διαστάσεις του γηπέδου. Σε
αντίθετη περίπτωση, εάν δηλαδή, δεν παραχωρηθεί η επίμαχη ελάχιστη έκταση από το ʼλσος, η
υπόλοιπη έκταση δεν είναι ούτε καν οριακά αρκετή, η δε εξάντληση όλων των δυνατών τεχνικών
λύσεων οδηγεί στη μηδενική λύση, η οποία, σημειωτέον, θα ήταν αντίθετη με τις σχετικές
προβλέψεις του νέου Ρ.Σ.Α. Η διάθεση του τμήματος αυτού κρίθηκε ως αντικειμενικά το μόνο
πρόσφορο μέσο για τη δημιουργία του έργου και την ικανοποίηση των σκοπών δημοσίου
συμφέροντος που αυτό εξυπηρετεί, εξετάσθηκαν δε η θέση (ιδίως και το ότι το μέγιστο της όλης
παραχωρηθείσης εκτάσεως αποτελεί τον χώρο που κατελάμβανε το κατεδαφισθέν στάδιο) και οι
επιπτώσεις της επέμβασης, το καθεστώς της έκτασης ως αναδασωτέας, ο σκοπός του οποίου,
ωστόσο, έχει, κατά τα ανωτέρω, εκπληρωθεί λόγω δασώσεώς της, προβλέφθηκαν δε πρόσθετες
περιβαλλοντικές δεσμεύσεις που θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν κατά την περιβαλλοντική
αδειοδότηση του έργου και αφορούν στην πύκνωση και επαύξηση των χώρων του πρασίνου στο
υπόλοιπο ʼλσος, στην εντατικοποίηση της συνοχής, της συνέχειας και της λειτουργίας του ως
δασικού οικοσυστήματος και στην ενίσχυση της αντιπυρικής προστασίας, αλλά και κάθε άλλο
πρόσφορο μέτρο που να διασφαλίζει την αναγκαία αντιστάθμιση και να αποκαθιστά το
περιβαλλοντικό ισοζύγιο του ʼλσους ή και της ευρύτερης περιοχής. Ως εκ τούτου, οι λόγοι
ακυρώσεως, με τους οποίους προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη είναι μη νόμιμη διότι
εκδόθηκε κατ’ επίκληση των διατάξεων του άρθρου 42 του ν. 4277/2014, οι οποίες έχουν τεθεί
χωρίς να υπάρξει ειδική επιστημονική μελέτη τεκμηρίωσης των νομοθετικών επιλογών που να
λαμβάνει υπόψη τη φυσιογνωμία και την ιδιαιτερότητα της περιοχής και δη του προσφυγικού
οικισμού ύστερα από την εξέταση εναλλακτικών λύσεων και την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών
επιπτώσεων, χωρίς μάλιστα να αμφισβητούνται ειδικότερα οι προαναφερόμενες διαπιστώσεις της
μελέτης, ενόψει της οποίας υιοθετήθηκαν οι επίμαχες νομοθετικές επιλογές, είναι απορριπτέοι ως
αβάσιμοι.

16. Επειδή, κατά τα ανωτέρω (βλ. δέκατη τρίτη σκέψη) εκτιθέμενα, με το άρθρο 43 του ν.
4277/2014 προστέθηκαν εδάφια στο άρθρο 49 παρ. 1 του ν. 998/1979. Οι διατάξεις αυτές
εντάσσονται, κατά τα προαναφερόμενα, στο πλέγμα των διατάξεων που ρυθμίζουν τους όρους και
τις προϋποθέσεις μεταβολής του δασικού χαρακτήρα εκτάσεων για την εξυπηρέτηση αθλητικών
και συναφών δραστηριοτήτων και περιλαμβάνονται στον ίδιο ν. 4277/2014 που περιέχει το νέο
Ρ.Σ.Α. και τις κρίσιμες εν προκειμένω διατάξεις του άρθρου 42 σχετικά με το Κέντρο της ……………
Οι εν λόγω διατάξεις του άρθρου 43 του ν. 4277/2014 επιτρέπουν, κατά τα ανωτέρω, την
παραχώρηση κατά χρήση στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού ή σε νομικά πρόσωπα εποπτευόμενα
από αυτήν ή έλκοντα δικαιώματα από αυτά τμημάτων αλσών ή πάρκων και την αλλαγή χρήσης
τους, εφόσον τα τμήματα αυτά κρίνονται απολύτως αναγκαία για τον εκσυγχρονισμό, τη
βελτίωση, τη συμπλήρωση και την ασφαλή λειτουργία νομίμως υφισταμένων αθλητικών
εγκαταστάσεων ή την ανέγερση νέων, με την υποχρέωση δάσωσης ή αναδάσωσης επιφάνειας ίσης
με την παραχωρηθείσα. Η παραχώρηση τελεί υπό ορισμένες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων η
παραχωρούμενη επιφάνεια να βρίσκεται σε σημείο που να μη διασπά τη συνοχή και συνέχεια του
άλσους ή πάρκου  και να μην υπερβαίνει το 5% της συνολικής του επιφάνειας, περαιτέρω δε, να
μην πρόκειται για άλσος ή πάρκο των Δήμων Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης. Οι διατάξεις,
όμως, αυτές περιέχουν αφηρημένους κανόνες που ρυθμίζουν την παραχώρηση για αθλητικούς και
συναφείς σκοπούς τμημάτων αλσών και πάρκων γενικώς, και όχι ειδικώς τη συγκεκριμένη
παραχώρηση τμήματος του ʼλσους Νέας Φιλαδέλφειας, η οποία διέπεται από τις ειδικές διατάξεις
του άρθρου 42 του ν. 4277/2014, ορισμένες από τις οποίες έχουν, κατά τα προαναφερόμενα
ατομικό χαρακτήρα. Πράγματι, το άρθρο 42 του ν. 4277/2014 επιτρέπει την παραχώρηση
συγκεκριμένου τμήματος του ʼλσους Νέας Φιλαδέλφειας, προσδιοριζομένου κατά θέση και
εμβαδόν, σε συγκεκριμένο νομικό πρόσωπο που είναι το ερασιτεχνικό αθλητικό σωματείο της
…………., περιέχει, δηλαδή, ειδικές ρυθμίσεις, οι οποίες διέπουν τη συγκεκριμένη περίπτωση του
Κέντρου της ……….. και εφαρμόσθηκαν κατά την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης. Υπό τα
δεδομένα αυτά, εφόσον, δηλαδή η Διοίκηση εφάρμοσε εν προκειμένω τις διατάξεις του άρθρου 42
και όχι αυτές του άρθρου 43, των οποίων, άλλωστε, αντίθετα με τα προβαλλόμενα από τον
αιτούντα Δήμο, δεν γίνεται επίκληση στην προσβαλλόμενη πράξη, οι λόγοι ακυρώσεως, με τους
οποίους αμφισβητείται η εγκυρότητα των διατάξεων του άρθρου 43 του ν. 4277/2014,
προβάλλονται αλυσιτελώς και πρέπει να απορριφθούν.

17. Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι οι προτεινόμενες πολεοδομικές
ρυθμίσεις από κοινού με τις βασικές αρχές του επενδυτικού σχεδίου για το Κέντρο της ………
αποτέλεσαν αντικείμενο δημοσιότητας, διαβούλευσης και δημοσίου διαλόγου με την παρουσίασή
τους στο κοινό, καθώς και σε τυπικές και άτυπες τοπικές συνεδριάσεις στο πλαίσιο οικονομικών,
κοινωνικών και άλλων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, ο δε Δήμος Νέας Φιλαδέλφειας είχε
δραστική συμμετοχή στο διάλογο κατά τις συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου ήδη από το
αρχικό στάδιο της διαβούλευσης, κατά το οποίο δεν είχαν οριστικοποιηθεί τα πολεοδομικά μεγέθη
που θα εφαρμοσθούν τελικώς (βλ. 156/2013 και 196/2013 αποφάσεις του Δ.Σ.). Αντικείμενο,
εξάλλου, δημοσιότητας και διαβούλευσης έτυχε και το ίδιο το κείμενο της προτεινόμενης ρύθμισης,
συνοδευόμενο από την υποστηρικτική του ειδική επιστημονική μελέτη, μέσω της αναρτήσεώς του
στους ειδικούς ιστοτόπους διαβούλευσης του Υ.Π.Ε.Κ.Α. και του Υπουργείου Διοικητικής
Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, στις 20 και 21.2.2014 αντιστοίχως, ενώ μετά
την ολοκλήρωση της διαδικασίας διαβούλευσης, το σχέδιο της νομοθετικής ρύθμισης,
συνοδευόμενο από τα απαραίτητα στοιχεία, εστάλη στον αιτούντα Δήμο, ο οποίος δημοσίευσε εκ
νέου το σχέδιο και το ανήρτησε προς δημοτική διαβούλευση στις 3.4.2014, προκειμένου οι
ενδιαφερόμενοι να εκφράσουν τις τυχόν παρατηρήσεις και ενστάσεις τους. Τα σχετικά δε
πορίσματα της διαβούλευσης αξιολογήθηκαν πριν από την οριστικοποίηση των προς ψήφιση
ρυθμίσεων. Περαιτέρω, ο φάκελος περιβαλλοντικής τεκμηρίωσης του σχεδίου νομοθετικής
ρύθμισης μετά της ειδικής μελέτης, ο οποίος υποβλήθηκε στην Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος του
ΥΠΕΚΑ με το 494/20.3.2014 έγγραφο του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας
Περιβάλλοντος Αθήνας (Ο.Ρ.Σ.Α.), διαβιβάσθηκε από την υπηρεσία αυτή με το 171889/3.4.2014
έγγραφό της σε όλες τις συναρμόδιες υπηρεσίες, προκειμένου να εκφράσουν τις απόψεις τους επί
των προτεινομένων ρυθμίσεων και, ειδικότερα, στη Διεύθυνση Πολεοδομικού Σχεδιασμού, τη
Διεύθυνση Χωροταξίας και τις αρμόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες, οι οποίες γνωμοδότησαν θετικά,
ενώ αντιρρήσεις δεν εκφράστηκαν ούτε από τη Διεύθυνση Δασών Αττικής, η οποία επίσης
γνωμοδότησε επί του επίμαχου σχεδίου. Η ως άνω διαδικασία δημοσιοποίησης του σχεδιαζομένων
ρυθμίσεων και διαβούλευσης επ’ αυτών υπήρξε πρόσφορη για την ενημέρωση του κοινού και την
έκφραση των απόψεων των ενδιαφερομένων, καθώς και των διοικητικών οργάνων που θα
μπορούσαν, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, να διαφωτίσουν το νομοθέτη, η δε πληρότητα
και νομιμότητα της διαδικασίας αυτής δεν αμφισβητείται με συγκεκριμένους ισχυρισμούς από τον
αιτούντα Δήμο. Σε κάθε περίπτωση, η εν λόγω διαδικασία δημοσιοποίησης και διαβούλευσης
πολεοδομικών ρυθμίσεων που επιχειρούνται με τυπικό νόμο στις εξαιρετικές περιπτώσεις που αυτό
είναι, κατά τα προαναφερόμενα, επιτρεπτό, δεν μπορεί να ταυτίζεται με την προβλεπόμενη στη
συνήθη περίπτωση πολεοδομικών ρυθμίσεων επιχειρουμένων, κατά τον κανόνα, με διοικητική
πράξη. Είναι, επομένως, απορριπτέοι ως αβάσιμοι οι λόγοι ακυρώσεως, με τους οποίους
προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη είναι μη νόμιμη διότι οι ρυθμίσεις του άρθρου 42 του ν.
4277/2014, κατ’ εφαρμογή του οποίου εκδόθηκε, εισήχθησαν χωρίς να τηρηθεί η διαδικασία
δημοσιοποίησης και διαβούλευσης που προβλέπεται από άλλες διατάξεις νόμων γενικής εφαρμογής
(άρθρα 39 και 154 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας και ν. 4269/2014), οι οποίοι,
άλλωστε, δεν έχουν συνταγματική κατοχύρωση.

18. Επειδή, προβάλλεται, τέλος, ότι η παραχώρηση της εν λόγω έκτασης χωρίς να προηγηθεί
αναγκαστική απαλλοτρίωση αυτής και καταβολή ανάλογου χρηματικού ανταλλάγματος αντίκειται
στο άρθρο 117 παρ. 4 του Συντάγματος, το οποίο επιτρέπει την αναγκαστική απαλλοτρίωση
δασών ή δασικών εκτάσεων που ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου
δικαίου μόνο υπέρ του Δημοσίου, σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 17, για λόγους
δημόσιας ωφέλειας και διατηρουμένης πάντως της μορφής τους ως δασικής. Ο λόγος αυτός
προβάλλεται αορίστως, διότι δεν αναφέρεται στο δικόγραφο αν και ποιο νομικό πρόσωπο έχει
εμπράγματα δικαιώματα επί της παραχωρηθείσης εκτάσεως, η οποία, πάντως, από το σύνολο των
στοιχείων του φακέλου προκύπτει, κατά τα προαναφερόμενα, ότι ανήκει στο Δημόσιο και εμπίπτει,
ειδικότερα, στο τμήμα του ʼλσους, επιφανείας 27.223 τ.μ., το οποίο με την 20094/739/20.3.1976
απόφαση του Υφυπουργού Γεωργίας παραχωρήθηκε προσωρινώς και κατά χρήση, αλλά όχι κατά
κυριότητα, στο Δήμο Ν. Φιλαδέλφειας.

19. Επειδή, κατόπιν τούτων, πρέπει να απορριφθεί η αίτηση και να γίνει δεκτή η ασκηθείσα
παρέμβαση.

Διά ταύτα

Απορρίπτει την αίτηση.

Δέχεται την ασκηθείσα παρέμβαση.

Επιβάλλει στον αιτούντα Δήμο τη δικαστική δαπάνη του Δημοσίου, που ανέρχεται σε
τετρακόσια εξήντα (460) ευρώ, και αυτή των παρεμβαινόντων, που ανέρχεται σε εξακόσια
σαράντα (640) ευρώ.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 27 Μαρτίου 2015 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια
συνεδρίαση της 5ης Ιουνίου του ίδιου έτους.

Ο Πρόεδρος                                         Η Γραμματέας

Σωτ. Αλ. Ρίζος                                    Μ. Παπασαράντη

ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

Εντέλλεται προς κάθε δικαστικό επιμελητή να εκτελέσει όταν του το ζητήσουν την παραπάνω
απόφαση, τους Εισαγγελείς να ενεργήσουν κατά την αρμοδιότητά τους και τους Διοικητές και τα
άλλα όργανα της Δημόσιας Δύναμης να βοηθήσουν όταν τους ζητηθεί.

Η εντολή πιστοποιείται με την σύνταξη και την υπογραφή του παρόντος.

Αθήνα, ……………………………………….

Ο Πρόεδρος                                           Η Γραμματέας

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *