Άρθρο που δημοσιεύθηκε στον δικτυακό τόπο www.e-thessalia.gr στις 16.10.2014
Περί «crowdfunding» ο λόγος
Του Νικολάου Μόσχου*
Τον τελευταίο καιρό, στην πόλη έχει κυριαρχήσει ένα κλίμα εσωστρέφειας, μιζέριας, άκρατου λαϊκισμού, γηπεδοποίησης της τοπικής πολιτικής σκηνής, το οποίο προκαλεί πραγματικά θλίψη και το οποίο ελπίζουμε να αλλάξει γρήγορα. Ωστόσο μέσα σε αυτό το γενικότερο κλίμα, υπάρχουν και καλές ειδήσεις, οι οποίες πρέπει να σημειώνονται, να υπογραμμίζονται και να αποτελούν αφορμή για επιβράβευση, αλλά και παραδειγματισμό.
1. Ο λόγος για την αξιόλογη ιδέα του κ. Διονύση Δαλούκα, ο οποίος θέλει να δημιουργήσει στην πόλη μας μια καντίνα το «La petite Cantine», με vintage διάθεση, σε ένα σκηνικό με δέντρα και αρωματικά φυτά, ξύλινα πικ νικ τραπεζάκια και ρετρό καρέκλες, με στόχο να μας μεταφέρει στην εξοχή.
Οι ιδιαιτερότητες και αν θέλετε τα καινοτόμα στοιχεία της ιδέας αυτής είναι τα εξής δύο. Πρώτον, σύμφωνα με τον εμπνευστή «σκοπός είναι να ενταχθούν άτομα με ειδικές ανάγκες στην παραγωγική ζώνη, δίνοντάς τους κίνητρο μέσα από διαφορετικές δραστηριότητες ώστε να τονιστεί η ικανότητά να εργαστούν ισότιμα και δημιουργικά στον τομέα της απασχόλησης ξεφεύγοντας από τα στερεότυπα που υπάρχουν γύρω μας»(1). Δεύτερον η προσπάθεια αυτή υλοποιείται μέσω του «crowdfunding». Η καμπάνια για την ενίσχυση του project του «La petite Cantine» τρέχει στο https://www.indiegogo.com/projects/la-petite-cantine
2. Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το «crowdfunding», το οποίο ελληνιστί αποδίδεται «χρηματοδότηση από το πλήθος». Το «crowdfunding» αν και λειτουργεί ΅ερικά μόνο χρόνια, καταγράφει ήδη εντυπωσιακές ιστορίες επιτυχίας, για χιλιάδες ε΅πνευσ΅ένους σχεδιαστές, επιχειρη΅ατίες, καλλιτέχνες, φιλανθρωπικές οργανώσεις, ε΅πόρους, ακό΅η και γεωργούς, που κατάφεραν να κάνουν την ιδέα τους πράξη χάρη στις ΅ικρές επενδύσεις χιλιάδων χρηστών του ∆ιαδικτύου.
Όταν τον Σεπτέ΅βριο του 2010, η Apple ανακοίνωσε τη δημιουργία του Nano iPod 6ης γενιάς, ΅ιας ΅ικροσκοπικής συσκευής, ο Α΅ερικανός Σκοτ Γουίλσον, σχεδιαστής τότε ρολογιών στην εταιρία Nike, ε΅πνεύστηκε ένα καινοτό΅ο προϊόν. Σχεδίασε το «LunaTik» ένα πρωτότυπο βραχιόλι χεριού, ό΅οιο καθ όλα ΅ε κοινό ρολόι ΅ε ΅ία ΅όνο διαφορά: στη θέση του ρολογιού θα υπήρχε ειδική θήκη για να τοποθετηθεί το νέο Nano iPod. Ο κ. Γουίλσον ήταν πεπεισ΅ένος ότι η ιδέα του θα τον έκανε πλούσιο. Υπήρχε ΅ονάχα ένα πρόβλη΅α. Κανείς επενδυτής δεν έ΅οιαζε να πείθεται ότι η ιδέα άξιζε να χρη΅ατοδοτηθεί. Οι εβδο΅άδες περνούσαν και ο κ. Γουίλσον έχανε την υπο΅ονή του. Είχε τότε ΅ία φαεινή ιδέα: αποφάσισε να «ανεβάσει» την ιδέα του στο www.kickstarter.com, ΅ία ιστοσελίδα όπου κάθε χρήστης ΅πορεί να παρουσιάσει ένα επιχειρη΅ατικό σχέδιο και να ζητήσει χρη΅ατοδότηση. Ο στόχος του ήταν να ΅αζέψει 15.000 δολάρια σε 30 η΅έρες. Στο τέλος της προθεσ΅ίας είχε ΅αζέψει
942.578 δολάρια από τις συνεισφορές 13.512 χρηστών του διαδικτύου! (2)
Εν ΅έσω κρίσης η ΅έχρι πρότινος συντηρητική ελληνική αγορά «ανοίγει» και σε πρωτοβουλίες τέτοιου τύπου. Οι συνεισφορές στη διαδικτυακή ΅ικροχρη΅ατοδότηση διέπονται από τον απαράβατο κανόνα
«ό,τι έχετε ευχαρίστηση». Γι αυτό και κυ΅αίνονται από 1 δολάριο ως πάνω από 1.000 δολάρια, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των χρηστών καταθέτουν γύρω στα 20-50 δολάρια. Τα χρή΅ατα εκταμιεύονται ΅όνο αν συγκεντρωθεί το σύνολο του ποσού, ειδάλλως επιστρέφονται στους ΅ικροεπενδυτές. Όσο για τα ανταλλάγματα για την επένδυση, κυ΅αίνονται από την αποστολή προϊόντων, εισιτηρίων και διαδικτυακών εφαρμογών ως την παροχή ΅μετοχών της νεοσύστατης εταιρείας.
Με το «crowdfunding» οι πολίτες μετατρέπονται σε ΅ια ενεργή κοινότητα που ανακαλύπτει τις ιδέες που αξίζουν και συ΅΅ετέχει οικονο΅ικά σε αυτές.
3. To www.groopio.com είναι το πρώτο ελληνικό site που βοηθάει την χρηματοδότηση δημιουργικών ιδεών και φιλόδοξων προσπαθειών, ενώ γνωστές πλατφόρμες είναι το peoplehavethepower.net και το give & fund.
Όπως χιουμοριστικά αναφέρεται στο groopio.com, οι έλληνες κάνουμε «crowdfunding», εδώ και πολλά χρόνια, αναφερόμενο στο γαμήλιο έθιμο του στρωσίματος του κρεβατιού.
Πρόσφορο έδαφος έχει βρει στο πεδίο της έβδομης τέχνης και στην χρηματοδότηση ταινιών μέσα από τα site Indiegogo.com και GoFundMe.com- τα οποία αναρτούν τον τίτλο, μια σύνοψη, τους συντελεστές, καθώς ένα μικρό δείγμα δουλειάς, με τους δημιουργούς στη συνέχεια να περιμένουν την έμπρακτη ανταπόκριση του κοινού. Αναμφίβολα, το «crowdfunding» μπορεί να φέρει ριζοσπαστικές αλλαγές στην κινηματογραφική παραγωγή. Οι καλλιτέχνες μπορούν πλέον να κάνουν πραγματικότητα τις δημιουργικές τους ιδέες, χωρίς να τις κόβουν και να τις ράβουν στα μέτρα του εκάστοτε παραγωγού. Ειδικότερα για την χώρα μας, όπου σήμερα η κρατική επιχορήγηση για το κινηματογράφο είναι κάτι περισσότερο από ελλιπέστατη, αποτελεί μονόδρομος για τους περισσότερους νεαρούς καλλιτέχνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα κινηματογραφικού «crowdfunding» στην Ελλάδα είναι η ταινία του Στάθη Αθανασίου με τον τίτλο «Α» (3) ενώ άξια αναφοράς είναι και τα σχετικά κινηματογραφικά φεστιβάλ εναλλακτικής χρηματοδότησης που έχουν πραγματοποιηθεί έως σήμερα.
4. Το crowdfunding ωστόσο βρίσκει επίσης πρόσφορο έδαφος στην αυτοχρηματοδότηση δημοτικών έργων και projects, ειδικά σε μια εποχή που η κρατική χρηματοδότηση στερεύει.
Για παράδειγμα, στη Βρετανία, το κομητειακό συμβούλιο του Μάνσφιλτν συγκέντρωσε 36.000 λίρες για να εγκαταστήσει σύστημα ελεύθερης πρόσβασης στο διαδίκτυο (free wifi) για τους κατοίκους του. Στη Νέα Υόρκη, το δημοτικό συμβούλιο εγκαινίασε ιστοσελίδα για τη συλλογή χρημάτων για έργα σε χαμηλού εισοδήματος γειτονιές. Με αυτόν τον τρόπο, τα δημοτικά συμβούλια βάζουν τις βάσεις για τον εκδημοκρατισμό της διαδικασίας χρηματοδότησης, εφόσον οι πολίτες τόσο ως χρηματοδότες, όσο και ως τελικοί αποδέκτες και χρήστες υπηρεσιών, καλούνται να αποφασίσουν για εκείνες τις παρεμβάσεις που θα προταχθούν και οι οποίες σχετίζονται με την ποιότητα της ζωής τους. H πρωτοβουλία «I make Rotterdam» αποτελεί μία από τις μοναδικές περιπτώσεις υλοποίησης έργου υποδομής μέσω crowdfunding, δηλαδή μικρο-χρηματοδότησης, που προέρχεται από ένα μεγάλο αριθμό χορηγών. Πρόκειται για την κατασκευή μιας ξύλινης πεζογέφυρας στην περιοχή Hofplein στο κέντρο του Ρότερνταμ. Με βάση τον κανονικό προγραμματισμό η γέφυρα θα μπορούσε να υλοποιηθεί μέσα στην επόμενη εικοσαετία. Μέσω όμως της πρωτοβουλίας «I make Rotterdam», η πεζογέφυρα Luchtsingel (που στα ολλανδικά σημαίνει «περίπατος ψηλά») ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2013 με τη συγχρηματοδότηση χιλιάδων πολιτών. Η κατασκευή αποτελείται από 17.000, περίπου, εμφανείς σανίδες ξύλου, πάνω στις οποίες οι χρηματοδότες μπορούσαν να αναγράψουν το όνομά τους ή ένα μήνυμα. Η χρηματοδότηση ήταν της τάξης των 20, 120 ή 1200 ευρώ. Όλα τα χρήματα συγκεντρώθηκαν ηλεκτρονικά (4) .
1. http://popaganda.gr/mia-vintage-kantina-sto-volo-ipallilous-atoma-idikes-anagkes/ όπου φιλοξενούνται δηλώσεις του και παρουσίαση του project
2. http://www.tovima.gr/society/article/?aid=426425
3. http://eirinika.gr/gr/blog/irenesfavourite/crowdfunding-greece.asp
http://www.topontiki.gr/article/37890/
4. http://www.citybranding.gr/2013/12/crowdfunding.html
*Ο Νικόλαος Μόσχος είναι Δικηγόρος, πρ. Αντιδήμαρχος Πολεοδομίας Δήμου Βόλου
*δημοσιεύθηκε στο e-thessalia.gr στις 16.10.2014