Το μέτρο της οριστικής διακοπής λειτουργίας επιχειρήσεως ή δραστηριότητας, η οποία προκαλεί ρύπανση ή υποβάθμιση του περιβάλλοντος,
επιβάλλεται, όταν το ηπιότερο μέτρο της προσωρινής διακοπής κρίνεται ατελέσφορο, επειδή η επιχείρηση παραλείπει να συμμορφωθεί προς τα
υποδεικνυόμενα μέτρα ή επειδή άλλα μέτρα -πλην της οριστικής διακοπής- θεωρούνται ως μη αποτελεσματικά.
Πηγή : Περιβάλλον και Δίκαιο, 2014/3
Πρόεδρος: Χ. Ράμμος, Προεδρεύων Σύμβουλος της Επικρατείας
Εισηγητής: Ό. Παπαδοπούλου, Πάρεδρος ΣτΕ
Δικηγόροι: Ι. Δρόσος
[ ] 2. Επειδή με την κρινομένη αίτηση ζητείται η ακύρωση: α) της /30.4.2013 αποφάσεως του Περιφερειάρχη Δυτ. Ελλάδας, με την οποία διατάσσεται, κατ΄ εφαρμογή του άρθ. 30 Ν 1650/1986 (βλ. κατωτ.), η οριστική διακοπή της λειτουργίας της βιομηχανίας επεξεργασίας ελαιοπυρήνων της αιτούσας εταιρείας στην περιοχή Α Δήμου Πύργου Ηλείας καθώς και β) της /20.8.2013 αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτ. Ελλάδας και Ιονίου, με την οποία απερρίφθη η προσφυγή της αιτούσας κατά της ανωτέρω πράξεως του Περιφερειάρχη. [ ]
6. [ ] Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων [5] το μέτρο της οριστικής διακοπής της λειτουργίας επιχειρήσεως ή δραστηριότητας, η οποία προκαλεί ρύπανση ή υποβάθμιση εν γένει του περιβάλλοντος επιβάλλεται όταν το ηπιότερο μέτρο της προσωρινής διακοπής κρίνεται ατελέσφορο, είτε διότι η επιχείρηση παραλείπει να συμμορφωθεί προς τα υποδεικνυόμενα μέτρα είτε διότι άλλα μέτρα πλην της οριστικής διακοπής θεωρούνται, εν όψει του συνόλου των συνθηκών, ως μη αποτελεσματικά (βλ. ΣτΕ 2112/2010, 780/1999).
7. Επειδή εν προκειμένω, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την /3.11.1999 απόφαση του Νομάρχη Ηλείας, όπως τροποποιήθηκε με την /9.5.2003 απόφασή του, χορηγήθηκε στην αιτούσα εταιρεία άδεια λειτουργίας αορίστου χρόνου για μονάδα επεξεργασίας ελαιοπυρήνων στην αγροτική περιοχή Α Δήμου Πύργου Ν. Ηλείας. Κατόπιν καταγγελιών περιοίκων, εκδόθηκαν οι /28.1.2010 και /24.3.2010 αποφάσεις του Νομάρχη Ηλείας, με τις οποίες επιβλήθηκαν στην εταιρεία αυτή πρόστιμα, ύψους 15.000 ευρώ και 10.000 ευρώ, αντιστοίχως, με την αιτιολογία ότι διαπιστώθηκαν «περιβαλλοντικές παραβάσεις» από τη λειτουργία της επίμαχης δραστηριότητας, «με αποτέλεσμα τη δημιουργία οχληρών και ανθυγιεινών καταστάσεων», τη ρύπανση και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Εκδόθηκε επίσης η /24.3.2010 απόφαση του ιδίου Νομάρχη περί προσωρινής διακοπής της λειτουργίας της μονάδας, η οποία ανακλήθηκε με την /19.11.2010 απόφασή του, αφού ελήφθη υπ΄ όψη η έκδοση, εν τω μεταξύ, της /9.11.2010 αποφάσεως του Γεν. Γραμματέα Περιφέρειας Δυτ. Ελλάδας περί εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων για την επίδικη μονάδα, ιδίως δε η μη ύπαρξη άλλου πυρηνελαιουργείου στον Ν. Ηλείας και η σύντομη διάρκεια λειτουργίας της μονάδας. Εξ άλλου, με την προαναφερθείσα /9.11.2010 πράξη εγκρίθηκαν, μεταξύ άλλων, οι εξής περιβαλλοντικοί όροι: Δ1. Μέτρα για τον περιορισμό και τον έλεγχο των οσμών και των σωματιδιακών εκπομπών: «1. Οι προσκομιζόμενοι στο εργοστάσιο νωποί ελαιοπυρήνες πρέπει να είναι φρέσκοι και να μην παρουσιάζουν εμφανείς ενδείξεις έναρξης ζυμώσεων. 2. Αποθήκευση των προς επεξεργασία ελαιοπυρήνων και του πυρηνόξυλου σε ειδικούς στεγασμένους και τσιμεντοστρωμένους χώρους, εφοδιασμένους τουλάχιστον με πλευρικά αντιανεμικά πετάσματα και περιμετρικά τοιχία χαμηλού ύψους στη βάση, ώστε [ο αποθηκευτικός χώρος] να προστατεύεται από πλευρικούς ανέμους και τα ρέοντα νερά της βροχής, χωρίς να εμποδίζεται ο φυσικός αερισμός του Απαγορεύεται η έστω και προσωρινή αποθήκευση του ελαιοπυρήνα σε ανοικτούς μη στεγασμένους χώρους. 3. Αποθήκευση του ελαιοπυρήνα δύο φάσεων, εντός του γηπέδου, σε δεξαμενή κατασκευασμένη από οπλισμένο σκυρόδεμα επαρκούς χωρητικότητας. 4. Η διάρκεια αποθήκευσης του νωπού πυρήνα να μην υπερβαίνει τις πέντε ημέρες, προς αποφυγή της έναρξης ζυμώσεων που δημιουργούν δυσάρεστες οσμές. Ο χρόνος αυτός να μειωθεί στο τέλος της περιόδου σε τρεις ημέρες. 5. Να γίνεται συχνός καθαρισμός του προαύλιου χώρου 6. Να γίνεται σε μόνιμη βάση η συντήρηση και η παρακολούθηση της καλής λειτουργίας των εστιών καύσης 7. Η θερμοκρασία του αέρα ξήρανσης στην είσοδο του ξηραντηρίου (θάλαμος ισορροπίας) να μην υπερβαίνει τους 400° Κελσίου. Η τήρηση της θερμοκρασίας να ελέγχεται μέσω πυρομέτρου συνδεδεμένου με: α) καταγραφικό όργανο μέτρησης της θερμοκρασίας του οποίου ο χάρτης καταγραφής να είναι θεωρημένος β) θερμοστάτη ελέγχου 8. Να συντηρείται και να λειτουργεί στη μέγιστη απόδοσή του το κυκλωνικό σύστημα σε κάθε ξηραντήριο, ώστε οι σωματιδιακές εκπομπές στην έξοδο των κυκλώνων να μην υπερβαίνουν το επιτρεπόμενο όριο. 9. Το εγκατεστημένο σύστημα καταστολής των εκπεμπόμενων οσμών (στον απαγωγό απαερίων του κάθε ξηραντηρίου) από τη διαδικασία της ξήρανσης του ελαιοπυρήνα με ενεργές αντιοσμητικές πλάκες Gelactiv AFG, όπως περιγράφεται στη συνημμένη ΜΠΕ, να παρακολουθείται επιμελώς, ώστε να εξασφαλίζεται η καλή λειτουργία του. Η επιχείρηση οφείλει να υποβάλλει, στο τέλος κάθε ετήσιας περιόδου λειτουργίας του εργοστασίου, στοιχεία σχετικά με την επεξεργασθείσα ποσότητα νωπών ελαιοπυρήνων και την αντίστοιχη κατανάλωση της αντιοσμητικής ουσίας (συνοδευόμενη και από αντίγραφα των σχετικών τιμολογίων ή δελτίων αποστολής), που πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο αυτή. 10. Η πίεση λειτουργίας των εκχυλιστήρων, κατά τη φάση της εκχύλισης, να μην υπερβαίνει τις 2 atm, η δε εκκένωσή τους να γίνεται υπό ελαττωμένη πίεση (1,5 atm). Ο χώρος, όπου γίνεται η εκκένωση των εκχυλιστήρων, να είναι περικλεισμένος καθ΄ όλο το μήκος του με υπόστεγο κατάλληλου ύψους και πλάτους (ώστε να εμποδίζεται η προς τα πάνω διασπορά των σωματιδιακών εκπομπών κατά το άνοιγμα των εκχυλιστήρων. 11. Οι εγκαταστάσεις καύσης του πυρηνόξυλου να συντηρούνται επιμελώς ». Δ2. Μέτρα για τα υγρά απόβλητα και τα όμβρια: «1. Τα νερά ψύξης από τα ψυγεία εξανίου να ανακυκλοφορούν στο κύκλωμα ψύξης αφού ψυχθούν σε πύργους ψύξης. 2. Τα νερά που προκύπτουν από τους διαχωριστήρες εξανίου – νερού να ανακυκλοφορούν στο κύκλωμα ψύξης του εξανίου. 3. Τα απόνερα από την απομάστευση του ατμολέβητα και του αποσκληρυντή να ανακυκλώνονται. 4. Η εκκένωση της δεξαμενής του πύργου ψύξης να γίνεται στο τέλος της ετήσιας περιόδου λειτουργίας του εργοστασίου. Το περιεχόμενό της να διατίθεται σταδιακά σε σηπτικό – απορροφητικό βόθρο 5. Το δάπεδο του χώρου του στεγασμένου αποθηκευμένου ελαιοπυρήνα να είναι απολύτως στεγανοποιημένο και να υπάρχει η δυνατότητα συλλογής των στραγγισμάτων Να διαχωρισθεί με κράσπεδο το δίκτυο των ομβρίων υδάτων του περιβάλλοντος χώρου ώστε να μην αναμιγνύονται τα βρόχινα νερά με τα νερά απορροής του μη επεξεργασμένου ελαιοπυρήνα. Τυχόν ύδατα που προκύπτουν από τον χώρο αποθήκευσης του νωπού ελαιοπυρήνα τριών φάσεων να οδηγούνται με φυσική ροή στη δεξαμενή αποθήκευσης του νωπού ελαιοπυρήνα δύο φάσεων. 6. Τα συμπυκνώματα ατμού 7. ». Δ3. Μέτρα για τα στερεά απόβλητα, λύματα, απορρίμματα κ.λπ. Δ4. ʼλλοι όροι «1. Να επιχωθεί πλήρως η γεώτρηση που δεν χρησιμοποιείται 2. Ο χώρος πέριξ της υφιστάμενης γεώτρησης να στεγανοποιηθεί ώστε να αποκλεισθεί η διήθηση ρυπαντικών φορτίων στον υπόγειο υδροφορέα. 3. ». Ορίσθηκε δε στην ίδια πράξη ότι οι όροι αυτοί ισχύουν για ένα έτος. Με την /23.3.2011 απόφαση του Γεν. Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτ. Ελλάδας και Ιονίου επεβλήθη και πάλι στην αιτούσα πρόστιμο ύψους 68.200 ευρώ, αφού ελήφθη υπ΄ όψη η από 29.12.2010 εισηγητική έκθεση του οικείου Κλιμακίου Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΚΕΠΠΕ), σύμφωνα με την οποία κατά τη διενεργηθείσα αυτοψία διαπιστώθηκαν οι ακόλουθες παραβάσεις: α) Δημιουργήθηκε χώρος για την αποθήκευση νωπού ελαιοπυρήνα εκτός του γηπέδου της μονάδας, σε παρακείμενο γήπεδο εμβαδού 12 στρ., χωρίς τούτο να προβλέπεται στην πράξη εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων και στη συναφή μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. β) Δεν τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι Δ1.1, Δ1.2, Δ1.3 και Δ1.4 της ανωτέρω /9.11.2010 πράξεως: Συγκεκριμένα, στον χώρο εκτός του εργοστασίου αποθηκεύεται ποσότητα άνω των 5.000 τόννων, με αποτέλεσμα να δημιουργείται κίνδυνος ζυμώσεων, ο ελαιοπυρήνας που αποθηκεύεται εντός του χώρου του εργοστασίου δεν στεγάζεται, έχει δημιουργηθεί πρόσθετος χώρος αποθηκεύσεως χωρίς τις απαιτούμενες προδιαγραφές, τέλος δε, αποθήκευση του πυρηνόξυλου γίνεται και εκτός του στεγασμένου χώρου και δεν έχουν δημιουργηθεί αντιανεμικά πετάσματα και περιμετρικά τοιχία χαμηλού ύψους στη βάση, ώστε το πυρηνόξυλο να προστατεύεται από πλευρικούς ανέμους και τα ρέοντα νερά της βροχής. γ) Δεν τηρείται επαρκώς ο όρος Δ1.9 που αφορά τη χρήση «αντιοσμητικών πλακών». δ) Δεν τηρείται ο όρος Δ4.1 που προβλέπει επίχωση της μη χρησιμοποιούμενης γεωτρήσεως. ε) Δεν τηρείται ο όρος Δ2.5 για τη συλλογή των στραγγισμάτων του ελαιοπυρήνα και την κατασκευή κρασπέδου. στ) Τα εγκεκριμένα σχέδια που συνοδεύουν την ΜΠΕ και τη μελέτη επεξεργασίας και διαθέσεως υγρών αποβλήτων «δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα». Στη συνέχεια, με την /11.9.2012 πράξη του Αντιπεριφερειάρχη της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας επιβλήθηκε στην αιτούσα πρόστιμο ύψους 28.215 ευρώ, με την /11.9.2012 πράξη δε του ιδίου οργάνου απεφασίσθη η προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της επίδικης μονάδας, μέχρι να ληφθούν «όλα τα τεχνικά μέτρα αντιρύπανσης για την προστασία του περιβάλλοντος και να αδειοδοτηθεί ο χώρος των 12 περίπου στρ., όπου γίνεται η εναπόθεση του υγρού ελαιοπυρήνα». Οι πράξεις αυτές εκδόθηκαν, αφού ελήφθησαν υπ΄ όψη οι από 26.1.2012 έκθεση ελέγχου και από 29.2.2012 εισηγητική έκθεση του ΚΕΠΠΕ, οι οποίες μνημονεύονται στο προοίμιό τους. Σύμφωνα με την ανωτέρω εισηγητική έκθεση, κατά τον έλεγχο διαπιστώθηκαν οι εξής παραβάσεις: 1. Σε παρακείμενο χώρο, εμβαδού 12 περίπου στρ., για τον οποίο η αιτούσα δεν διαθέτει άδεια, αποθηκεύεται η πρώτη ύλη της μονάδας, δηλ. ο υγρός ελαιοπυρήνας από τα ελαιοτριβεία, και στη συνέχεια μεταφέρεται για επεξεργασία στις εγκαταστάσεις της επιχειρήσεως. 2. Έχουν γίνει αλλαγές – επεκτάσεις στο πυρηνελαιουργείο με προσθήκη μηχανολογικού εξοπλισμού [νέο ξηραντήριο], χωρίς άδεια. 3. Δεν έχουν ληφθεί όλα τα τεχνικά μέτρα αντιρύπανσης για τον περιορισμό και τον έλεγχο των οσμών και των σωματιδιακών εκπομπών. Ειδικότερα: α) Κατά παράβαση των περιβαλλοντικών όρων Δ1.2 και Δ1.4, η αποθήκευση του ελαιοπυρήνα και του πυρηνόξυλου δεν γίνεται σε κατάλληλους στεγασμένους χώρους. β) Κατά παράβαση του όρου Δ1.7, δεν έχουν εγκατασταθεί καταγραφικό όργανο για τη μέτρηση της θερμοκρασίας και θερμοστάτης ελέγχου, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι η θερμοκρασία του αέρα ξήρανσης δεν θα υπερβαίνει τους 400° Κελσίου. γ) Κατά παράβαση του όρου Δ1.10, ο χώρος στον οποίο γίνεται η εκκένωση των εκχυλιστήρων είναι ανοικτός και δεν περιβάλλεται με υπόστεγο κατάλληλου ύψους και πλάτους. δ) Κατά παράβαση των όρων Δ1.8 και Δ1.9 «δεν γίνεται παρακολούθηση των ατμοσφαιρικών εκπομπών [και] δεν προσκομίσθηκαν στοιχεία για τη συντήρηση των κυκλωνικών συστημάτων των ξηραντηρίων και των εγκαταστάσεων καύσης του πυρηνόξυλου». 4. Δεν έχουν ληφθεί όλα τα τεχνικά μέτρα αντιρύπανσης για τα υγρά απόβλητα και τα όμβρια, κατά παράβαση του όρου Δ2. Ειδικότερα, κατά την αυτοψία διαπιστώθηκε ότι δεν υπάρχει σύστημα συλλογής ομβρίων υδάτων και στραγγισμάτων από την αποθήκευση των ελαιοπυρήνων και η διαχείριση των νερών ψύξεως δεν γίνεται σύμφωνα με τις εγκεκριμένες μελέτες. Η ανωτέρω /11.9.2012 πράξη περί προσωρινής διακοπής της λειτουργίας της επίδικης μονάδας ανακλήθηκε, με την /27.11.2012 απόφαση του οικείου Αντιπεριφερειάρχη. Για την ανάκληση ελήφθησαν υπ΄ όψη: α) σχετικό αίτημα της αιτούσας, στο οποίο αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι: «Έχει προβεί στην αγορά νέων αντιοσμητικών πλακών», έχει συμφωνήσει με την εταιρεία Χ για τη διενέργεια μετρήσεων των αερίων εκπομπών, όταν το πυρηνελαιουργείο θα βρίσκεται σε λειτουργία, έχει εγκαταστήσει καταγραφικό όργανο για την παρακολούθηση της θερμοκρασίας του αέρα ξήρανσης, έχει πραγματοποιήσει τη διαδικασία υπαγωγής στις διατάξεις του άρθ. 24 Ν 4014/2011 για τις δεξαμενές αποθηκεύσεως υγρού ελαιοπυρήνα που βρίσκονται στην παρακείμενη έκταση των 12 στρ., γενικώς δε έχει κάνει ενέργειες για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών παραβάσεων και έχει καταθέσει φάκελο για την αδειοδότηση της δραστηριότητάς της, που εκκρεμεί ενώπιον της Διοικήσεως, β) η από 22.11.2012 έκθεση του ΚΕΠΠΕ, από την οποία προκύπτει: «Ότι η εταιρεία έχει προβεί σε εκσυγχρονισμό των κυκλωνικών συστημάτων των ξηραντηρίων για την καλύτερη συγκράτηση των σωματιδιακών εκπομπών», ότι κατασκευάσθηκε στέγαστρο «στην έξοδο των εκχυλιστήρων ώστε να εμποδίζεται η προς τα πάνω διασπορά των σωματιδιακών εκπομπών», ότι ο χώρος αποθηκεύσεως του υγρού ελαιοπυρήνα, 12 στρ. περίπου, «έχει κατάλληλα διαμορφωθεί προς αποφυγή ρύπανσης του εδάφους, υπεδάφους και υδροφόρου ορίζοντα, ενώ για όλη την δραστηριότητα (συμπεριλαμβανομένων και των δεξαμενών των 12 στρ.) έχει κατατεθεί στην αρμόδια υπηρεσία φάκελος μελέτης για αδειοδότηση, ο οποίος είναι υπό εξέταση σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία». Όπως αναφέρεται στην ανακλητική αυτή απόφαση, η έκδοσή της εχώρησε διότι «η εν λόγω εταιρεία έχει συμμορφωθεί στον μεγαλύτερο βαθμό με την περιβαλλοντική νομοθεσία σε σχέση με τις περιβαλλοντικές παραβάσεις που διαπιστώθηκαν σε προηγούμενο έλεγχο των υπηρεσιών» καθώς επίσης και επειδή η παύση λειτουργίας του επίδικου πυρηνελαιουργείου θα δημιουργήσει «περιβαλλοντικά προβλήματα από την τυχόν ανεξέλεγκτη διάθεση των ελαιοπυρήνων των ελαιοτριβείων του νομού και όχι μόνο», κοινωνικά προβλήματα στην τοπική οικονομία «από την ματαίωση συμβάσεων την απόλυση εργαζομένων κ.λπ.» και προβλήματα στη εξαγωγική δραστηριότητα της εταιρείας. Οι ανωτέρω πράξεις που αφορούσαν επιβολή προστίμων και προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της μονάδας εκδόθηκαν κατ΄ εφαρμογή του προαναφερθέντος άρθ. 30 Ν 1650/1986. Ακολούθως εκδόθηκαν, κατ΄ εφαρμογή του ιδίου άρθρου: α) η /30.4.2013 απόφαση του Περιφερειάρχη Δυτ. Ελλάδας, με την οποία επιβάλλεται στην αιτούσα πρόστιμο συνολικού ύψους 24.818 ευρώ και β) η προσβαλλόμενη /30.4.2013 απόφαση του ιδίου Περιφερειάρχη, με την οποία διατάσσεται, η οριστική διακοπή της λειτουργίας της επίδικης μονάδας. Για την έκδοση των αποφάσεων αυτών ελήφθησαν υπ΄ όψη η προαναφερθείσα από 22.11.2012 έκθεση αυτοψίας του ΚΕΠΠΕ και η από 21.2.2013 εισηγητική έκθεση του οργάνου αυτού. Στην από 22.11.2012 έκθεση, η οποία όπως προεκτέθηκε, ελήφθη υπ΄ όψη και για την έκδοση της /27.11.2012 πράξεως, με την οποία ανακλήθηκε η από 11.9.2012 προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της εν λόγω μονάδας, διαλαμβάνονται τα εξής: Κατά τον χρόνο της αυτοψίας, δηλ. την 22.11.2012, το πυρηνελαιουργείο «βρισκόταν σε λειτουργία», κατά παράβαση της σχετικής /11.9.2012 πράξεως προσωρινής διακοπής. Διαπιστώθηκε απόθεση διφασικού ελαιοπυρήνα μέσα σε υπαίθριες δεξαμενές, η επιφάνεια των οποίων ανέρχεται σε δέκα στρ., σύμφωνα με το υποβληθέν για τη νέα αδειοδότηση τοπογραφικό διάγραμμα. Από τον μακροσκοπικό έλεγχο των δεξαμενών αυτών «διαπιστώθηκε η ύπαρξη τσιμέντου και πλαστικής μαύρης μεμβράνης στον πυθμένα και τα τοιχώματά τους με σκοπό την στεγανότητά τους, για την αποφυγή διαφυγής ρύπων στο έδαφος, υπέδαφος και υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής». Δεν διαπιστώθηκαν οσμές στον χώρο των υπαίθριων δεξαμενών ούτε και στον κυρίως χώρο του πυρηνελαιουργείου από τη λειτουργία των ξηραντηρίων. «Ωστόσο, δεν επεδείχθησαν συγκριτικά στοιχεία κατανάλωσης της αντιοσμητικής ουσίας σε σχέση με την ποσότητα επεξεργασίας της πρώτης ύλης». Στην είσοδο των ξηραντηρίων υπάρχουν πυρόμετρα, δεν έχουν όμως εγκατασταθεί τα αντίστοιχα καταγραφικά όργανα για την παρακολούθηση της θερμοκρασίας του αέρα ξήρανσης. Έχει γίνει αντικατάσταση των παλαιών κυκλώνων των ξηραντηρίων με δίδυμα κυκλωνικά συστήματα για την καλύτερη συγκράτηση των σωματιδιακών εκπομπών, σύμφωνα με τη σχετική μελέτη. Δεν επεδείχθησαν μετρήσεις των αερίων εκπομπών του πυρηνελαιουργείου από διαπιστευμένο φορέα. «Την ώρα της αυτοψίας, οι δύο υφιστάμενες χωρίς στέγαστρο τσιμεντένιες δεξαμενές εντός του οικοπέδου του πυρηνελαιουργείου ήταν υπερπλήρεις με φρέσκο διφασικό ελαιοπυρήνα». Στο πίσω μέρος του οικοπέδου, το υφιστάμενο υπόστεγο φέρει πλευρικά τοιχία και έχει χωρισθεί σε δύο τμήματα, στο ένα από τα οποία αποθηκεύεται τριφασικός ελαιοπυρήνας και στο άλλο το παραγόμενο πυρηνόξυλο. Στον χώρο των εκχυλιστήρων έχει τοποθετηθεί υπόστεγο, ώστε να εμποδίζεται η διασπορά των σωματιδιακών εκπομπών. Στον περιβάλλοντα χώρο «υπήρχε μικρή ποσότητα από λιμνάζοντα νερά», περιμετρικά δε του οικοπέδου της μονάδας «εξακολουθεί να υπάρχει αποστραγγιστικός χάνδακας με νερά σκούρου χρώματος χωρίς ροή, για τα οποία δεν γνωρίζουμε την σύστασή τους ούτε τον τρόπο απομάκρυνσής τους». Στο Τμήμα χορήγησης αδειών ανάπτυξης ενέργειας και φυσικών πόρων της Δ/νσης Ανάπτυξης της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας έχουν κατατεθεί: ι) φάκελος με δικαιολογητικά για την αδειοδότηση των επεκτάσεων που έχουν πραγματοποιηθεί στη μονάδα, στις οποίες περιλαμβάνεται και ο χώρος δέκα στρ. με τις δεξαμενές αποθηκεύσεως διφασικού ελαιοπυρήνα, ιι) η από 15.11.2012 αίτηση «με συν/νη έκθεση χρήσης οργανικών διαλυτών και ετήσια έκθεση παραγωγού αποβλήτων για την περίοδο 2011-2012». Στο οικείο Τμήμα δε της Δ/νσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Δυτ. Ελλάδος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτ. Ελλάδας και Ιονίου έχει κατατεθεί φάκελος για περιβαλλοντική αδειοδότηση. Εξ άλλου, στην ανωτέρω από 21.2.2013 εισηγητική έκθεση του ΚΕΠΠΕ διαπιστώνονται οι ακόλουθες παραβάσεις: 1) Το πυρηνελαιουργείο λειτούργησε για διάστημα έξι ημερών, και συγκεκριμένα από 22.11.2012 μέχρι 27.11.2012, κατά παράβαση της αποφάσεως περί προσωρινής διακοπής της λειτουργίας του. 2) Δεν προσκομίσθηκαν νέα στοιχεία για την παρακολούθηση των ατμοσφαιρικών εκπομπών που προέρχονται από τα ξηραντήρια, τους καυστήρες κ.λπ., του πυρηνελαιουργείου, προκειμένου να διαπιστωθεί, εάν οι εκπομπές αυτές είναι εντός των επιτρεπομένων ορίων και «δεν επεδείχθησαν συγκριτικά στοιχεία κατανάλωσης της αντιοσμητικής ουσίας σε σχέση με την ποσότητα επεξεργασίας της πρώτης ύλης». 3) Δεν έχουν ληφθεί «όλα τα απαιτούμενα τεχνικά μέτρα αντιρύπανσης για τα υγρά απόβλητα και όμβρια», από τη χημική ανάλυση δε του δείγματος που ελήφθη από τον αποστραγγιστικό χάνδακα «δεν προκύπτει ότι η σύστασή του είναι επιτρεπτή για υπεδάφια διάθεση». 4) Δεν έχει αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά ο χώρος των δέκα περίπου στρ στον οποίο εναποτίθεται ο διφασικός ελαιοπυρήνας, καθόσον σύμφωνα με τον Ν 4014/2011 «θα πρέπει να ξεκαθαρισθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς». 5) «Δεν επαρκούν ή δεν είναι αποτελεσματικά τα μέτρα που έχουν ληφθεί από την επιχείρηση για την αντιμετώπιση των αερίων εκπομπών και των δυσάρεστων οσμών, καθότι και κατά τη φετινή λειτουργία του πυρηνελαιουργείου υπάρχει έντονη δυσοσμία καθώς και νέφος στην ατμόσφαιρα της ευρύτερης περιοχής Α με αποτέλεσμα τις αρνητικές επιπτώσεις στην διαβίωση των ανθρώπων που δέχονται την επίδραση των οσμών». Για την εισηγητική αυτή έκθεση το ΚΕΠΠΕ έλαβε υπ΄ όψη την προαναφερθείσα από 22.11.2012 έκθεση αυτοψίας του Κλιμακίου, τις προηγούμενες διοικητικές κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στην επίδικη μονάδα καθώς και τις σχετικές εκθέσεις αυτοψίας και εισηγήσεις (βλ. ανωτ.), τις άδειες που έχει λάβει η μονάδα αυτή, τις καταγγελίες περιοίκων και τις απόψεις της αιτούσας εταιρείας. Ειδικότερα, εν σχέσει προς το καθεστώς αδειοδοτήσεως της συγκεκριμένης δραστηριότητας, στην εν λόγω εισηγητική έκθεση διαλαμβάνονται τα εξής: Ισχύει η /3.11.1999 άδεια λειτουργίας αορίστου χρόνου (βλ. ανωτ.), έχει κατατεθεί δε στην αρμόδια υπηρεσία αίτημα, συνοδευόμενο από σχετικά δικαιολογητικά, για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας για όλες τις επεκτάσεις που πραγματοποιήθηκαν στην επίμαχη μονάδα. Ισχύει η /2.7.2010 πράξη της Δ/νσης Υγείας και Πρόνοιας της ΝΑ Ηλείας, με την οποία εγκρίθηκε μελέτη για την επεξεργασία και τη διάθεση των υγρών αποβλήτων της μονάδας, ως προς τις επεκτάσεις δε που πραγματοποιήθηκαν, σύμφωνα με την ήδη ισχύουσα νομοθεσία δεν απαιτείται αυτοτελής άδεια, καθ΄ όσον η τυχόν έκδοση άδειας λειτουργίας, εν όψει του εκκρεμούς σχετικού αιτήματος, καλύπτει και το ζήτημα αυτό. Με την /9.11.2010 απόφαση του Γεν. Γραμματέα Περιφέρειας Δυτ. Ελλάδας εγκρίθηκαν περιβαλλοντικοί όροι για την επίδικη μονάδα. Η ισχύς της αποφάσεως αυτής έληξε την 9.11.2011, η αιτούσα δε είχε υποβάλει την 14.6.2011, δηλ. πριν εκπνεύσει ο χρόνος ισχύος, αίτηση και σχετικό φάκελο για την ανανέωση και την τροποποίησή της. Εν σχέσει προς τις υποβληθείσες καταγγελίες αναφέρονται τα εξής: «Τα προηγούμενα έτη υπήρχαν διαμαρτυρίες κατοίκων της περιοχής Α για όχληση από δυσάρεστες οσμές κατά τη λειτουργία [του πυρηνελαιουργείου]. Ενίοτε υπήρχαν και διαμαρτυρίες κατοίκων [της ευρύτερης περιοχής] και την περίοδο 2009-2010 υπήρχαν οι περισσότερες διαμαρτυρίες. Στις 9.1.2012 κάτοικοι της περιοχής Επιταλίου κατήγγειλαν τη μη σωστή λειτουργία του πυρηνελαιουργείου και διαμαρτυρήθηκαν για όχληση από δυσοσμία. Την φετινή περίοδο 2012-2013 και μέχρι [την 21.2.2013] δεν έχουν γίνει έγγραφες διαμαρτυρίες για οχλήσεις από δυσοσμία. Υπάρχει μόνο μία αναφορά κατοίκου Α για υποβάθμιση της περιοχής πλησίον του ποταμού Αλφειού από διάφορες δραστηριότητες καθώς και από τη διάθεση υγρών αποβλήτων του εν λόγω πυρηνελαιουργείου». Τέλος, γίνεται αναφορά στις απόψεις που είχε εκφράσει η αιτούσα εταιρεία επί της από 22.11.2012 εκθέσεως αυτοψίας του ΚΕΠΠΕ, εν όψει και του υποβληθέντος αιτήματος για την ανάκληση της προσωρινής διακοπής της λειτουργίας της επίμαχης μονάδας: Η αιτούσα είχε προβάλει ειδικότερα: α) ότι οι υπαίθριες δεξαμενές σε παρακείμενο ακίνητο, στις οποίες αποθηκεύεται υγρός ελαιοπυρήνας, είναι στεγανές, κατασκευασμένες από σκυρόδεμα και ειδική μεμβράνη, έχει δε προσκομισθεί στην αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότησή τους υπηρεσία η από 12.11.2012 βεβαίωση για την περαίωση της διαδικασίας υπαγωγής τους στις ρυθμίσεις του άρθ. 24 Ν 4014/2011, β) ότι έχουν γίνει αλλαγές των κυκλωνικών συστημάτων και του ξηραντηρίου προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι σωματιδιακές εκπομπές, ότι έχει εγκατασταθεί πυρόμετρο και καταγραφικό όργανο της θερμοκρασίας, με θεώρηση του μηχανογραφικού χάρτου από την οικεία Δ/νση Ανάπτυξης την 7.12.2012 (βλ. και σχετ. αναφορά στην εισηγητική έκθεση του ΚΕΠΠΕ), προκειμένου η θερμοκρασία του αέρα στην είσοδο των ξηραντηρίων να μην υπερβαίνει τους 400° Κελσίου, ότι γίνεται χρήση ειδικών ουσιών για την αντιμετώπιση των οσμών, όπως προκύπτει από τα σχετικά τιμολόγια και δελτία αποστολής και ότι η εταιρεία Χ έχει αναλάβει τη διενέργεια μετρήσεων των αερίων εκπομπών, γ) ότι έχουν κατασκευασθεί ρείθρα, ώστε η απορροή των ομβρίων να περιορίζεται στον περιβάλλοντα χώρο του εργοστασίου και δ) ότι η χημική ανάλυση του δείγματος που ελήφθη από τον αποστραγγιστικό χάνδακα, για την οποία, όπως βεβαιώνεται στην εισηγητική έκθεση του ΚΕΠΠΕ, προσκομίσθηκαν συγκεκριμένα στοιχεία, έδειξε ότι η σύστασή του είναι κατάλληλη για υπεδάφια διάθεση. Όπως προεκτέθηκε, με βάση τις ανωτέρω εκθέσεις του ΚΕΠΠΕ εκδόθηκαν: α) απόφαση του Περιφερειάρχη Δυτ. Ελλάδας περί επιβολής στην αιτούσα προστίμου ύψους 24.818 ευρώ και β) η προσβαλλόμενη απόφαση του ιδίου οργάνου, με την οποία διατάσσεται, η οριστική διακοπή της λειτουργίας της επίδικης μονάδας. Ειδικότερα: Το πρόστιμο επιβλήθηκε για τις ανωτέρω υπό στοιχ. 1-4 παραβάσεις που καταγράφονται στην από 21.2.2013 εισηγητική έκθεση του ΚΕΠΠΕ. Η προσβαλλόμενη δε οριστική διακοπή εκδόθηκε με την αιτιολογία ότι «υπάρχει παράλειψη συμμόρφωσης με όλα τα κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισης των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων» και ότι «κατά τη λειτουργία [του πυρηνελαιουργείου] εξακολουθεί να υπάρχει υποβάθμιση του περιβάλλοντος», κατ΄ επίκληση της υπό στοιχ. 5 διαπιστώσεως της αυτής εκθέσεως, σύμφωνα με την οποία «Δεν επαρκούν ή δεν είναι αποτελεσματικά τα μέτρα, που έχουν ληφθεί από την επιχείρηση για την αντιμετώπιση των αερίων εκπομπών και των δυσάρεστων οσμών, καθ΄ ότι και κατά τη φετινή λειτουργία του πυρηνελαιουργείου υπάρχει έντονη δυσοσμία καθώς και νέφος στην ατμόσφαιρα της ευρύτερης περιοχής με αποτέλεσμα τις αρνητικές επιπτώσεις στην διαβίωση των ανθρώπων που δέχονται την επίδραση των οσμών». Κατά της πράξεως αυτής του Περιφερειάρχη η αιτούσα άσκησε προσφυγή, κατά τα άρθ. 227 και 238 Ν 3852/2010 (ΦΕΚ Α΄ 87), στον Γεν. Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτ. Ελλάδας και Ιονίου, προέβαλε δε ότι δεν αποτελεί νόμιμη αιτιολογία για την οριστική διακοπή της λειτουργίας της επίδικης μονάδας η από 22.11.2012 έκθεση του ΚΕΠΠΕ, εφ΄ όσον η ίδια έκθεση ελήφθη υπ΄ όψη για την έκδοση της προγενέστερης /27.11.2012 πράξεως, με την οποία ανακλήθηκε η από 11.9.2012 προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της μονάδας και μάλιστα με την αιτιολογία ότι η επιχείρηση «έχει συμμορφωθεί στον μεγαλύτερο βαθμό με την περιβαλλοντική νομοθεσία σε σχέση με τις περιβαλλοντικές παραβάσεις που διαπιστώθηκαν [κατά το παρελθόν]». Περαιτέρω, με την προσφυγή της αντιμετώπισε και τις επί μέρους παραβάσεις που της αποδίδονται στις επίμαχες εκθέσεις του ΚΕΠΠΕ. Ειδικότερα, ως προς την διαπίστωση ότι το πυρηνελαιουργείο «βρισκόταν σε λειτουργία», κατά παράβαση της σχετικής /11.9.2012 πράξεως προσωρινής διακοπής, ήτοι για την παράβαση υπό στοιχ. 1, ισχυρίσθηκε, κατά τρόπο συγκεκριμένο, επικαλούμενη και σχετικό έγγραφο του «Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας» ( /27.5.1982 έγγραφο ΔΕΔΔΗΕ), ότι η βιομηχανική μονάδα δεν λειτούργησε μέχρι την ανάκληση της πράξεως προσωρινής διακοπής, ότι τα μηχανήματα τέθηκαν σε λειτουργία την ημέρα, κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η αυτοψία και για τις ανάγκες της και ότι η «οικιακού χαρακτήρα» χαμηλή κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος που καταγράφεται οφείλεται είτε στη δοκιμαστική λειτουργία του εξοπλισμού που εγκαταστάθηκε για την αντιμετώπιση των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων είτε στην λειτουργία του χώρου των γραφείων της επιχειρήσεως. Για τη μη επίδειξη στοιχείων σχετικά με τις ατμοσφαιρικές εκπομπές της μονάδας και την κατανάλωση ειδικής ουσίας προς καταπολέμηση των οσμών, ήτοι για την παράβαση υπό στοιχ. 2, ισχυρίσθηκε ότι συνεργάζεται με το διαπιστευμένο εργαστήριο μετρήσεων Χ ότι οι μετρήσεις διενεργούνται κατά την παραγωγική λειτουργία του πυρηνελαιουργείου και όχι σε συνθήκες προσωρινής διακοπής των εργασιών του, ότι μετά την επαναλειτουργία της μονάδας πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις, οι οποίες υποβλήθηκαν στην αρμόδια υπηρεσία την 27.5.2013 και από τις οποίες προκύπτει ότι οι εκπομπές αερίων είναι εντός των επιτρεπομένων ορίων και ότι οι πληροφορίες για προμήθεια και κατανάλωση «αντιοσμητικής ουσίας» παρεσχέθησαν τελικώς στην υπηρεσία επίσης την 27.5.2013. Για την παράβαση υπό στοιχ. 3 ισχυρίσθηκε, ομοίως κατά τρόπο συγκεκριμένο, ότι «ουδέποτε προέβη σε υπεδάφια απόρριψη υγρών αποβλήτων», ότι έχει λάβει όλα τα απαιτούμενα μέτρα για να ελαχιστοποιήσει τα υγρά απόβλητα και για να μην ρυπαίνουν το περιβάλλον τα τυχόν ελάχιστα δημιουργούμενα και ότι, όπως άλλωστε αναφέρεται και στην από 21.2.2013 εισηγητική έκθεση του ΚΕΠΠΕ, η χημική ανάλυση δείγματος των υδάτων που εντοπίσθηκαν στην αυτοψία της 22.11.2012 κατέδειξε τη μη τοξικότητά τους. Για την αποθήκευση διφασικού ελαιοπυρήνα σε παρακείμενο ακίνητο χωρίς σχετική περιβαλλοντική αδειοδότηση, ήτοι για την παράβαση υπό στοιχ. 4, προέβαλε ότι πάντως έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα στην αρμόδια υπηρεσία και η εξέτασή του εκκρεμεί λόγω της μη ολοκληρώσεως της διαδικασίας για την μεταβίβαση του ακινήτου αυτού στην αιτούσα. Τέλος, προέβαλε ότι εφ΄ όσον, για τους προαναφερθέντες λόγους, δεν στοιχειοθετούνται οι προηγούμενες παραβάσεις, δεν θεμελιώνεται ούτε η παράβαση υπό στοιχ. 5, που αποτελεί και το αιτιολογικό έρεισμα της πράξεως οριστικής διακοπής της λειτουργίας της επίδικης μονάδας. Επί της προσφυγής αυτής συνετάγη ενημερωτικό σημείωμα του Τμήματος χορήγησης αδειών ανάπτυξης ενέργειας και φυσικών πόρων της Δ/νσης Ανάπτυξης της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας, το οποίο διαβιβάσθηκε στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτ. Ελλάδας και Ιονίου με το /4.7.2013 έγγραφο του οικείου Αντιπεριφερειάρχη. Στο σημείωμα αυτό αναφέρεται ότι μετά την έκδοση της προσβαλλομένης, η αιτούσα γνωστοποίησε στην υπηρεσία στοιχεία ως προς την κατανάλωση της αποσμητικής ουσίας Gelactiv κατά τη διάρκεια λειτουργίας της επίδικης μονάδας το έτος 2012-2013, ετήσια Έκθεση Παραγωγού Αποβλήτου και Έκθεση Χρήσης Οργανικών Διαλυτών για το ίδιο έτος καθώς και έκθεση μετρήσεων για την εκπεμπόμενη σκόνη από το διαπιστευμένο εργαστήριο Χ, σύμφωνα με την οποία την 12.2.2013 οι τιμές βρέθηκαν εντός των επιτρεπόμενων ορίων. Με την επίσης προσβαλλομένη /20.8.2013 απόφαση του Γεν. Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτ. Ελλάδας και Ιονίου απερρίφθη η ανωτέρω προσφυγή.
8. Επειδή από τα εκτεθέντα στην προηγουμένη σκέψη προκύπτει ότι στην επίδικη μονάδα επεβλήθησαν κατά καιρούς πρόστιμα και διατάχθηκε η προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της, κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων του άρθ. 30 Ν 1650/1986. Η τελευταία κατά σειρά πράξη προσωρινής διακοπής ανακλήθηκε την 27.11.2012, αφού ελήφθη υπ΄ όψη και η από 22.11.2012 έκθεση του ΚΕΠΠΕ, διότι η Διοίκηση έκρινε ότι η αιτούσα εταιρεία προέβη σε συγκεκριμένες ενέργειες για να συμμορφωθεί με τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους. Κατά την έκδοση της ανακλητικής αυτής αποφάσεως η Διοίκηση τελούσε εν γνώσει της αποθηκεύσεως υγρού ελαιοπυρήνα σε παρακείμενο χώρο, χωρίς σχετική αδειοδότηση, αξιολόγησε όμως θετικά, αφ΄ ενός την κατάλληλη διαμόρφωση του χώρου αυτού «προς αποφυγή ρύπανσης του εδάφους, υπεδάφους και υδροφόρου ορίζοντα» και αφ΄ ετέρου την υποβολή, εμπροθέσμως, στις αρμόδιες υπηρεσίες αιτήματος για την ανανέωση και τροποποίηση της πράξεως εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων. Επομένως, μόνον οι διαπιστώσεις της ανωτέρω από 22.11.2012 εκθέσεως του ΚΕΠΠΕ δεν αρκούν για να προσδώσουν νόμιμο αιτιολογικό έρεισμα στις προσβαλλόμενες πράξεις. Εξ άλλου, η αιτούσα αρνήθηκε την αποδιδομένη με την από 21.2.2013 εισήγηση του ΚΕΠΠΕ παράβαση, ότι έθεσε σε λειτουργία τη μονάδα κατά παράβαση της προηγηθείσης πράξεως προσωρινής διακοπής, επικαλουμένη συγκεκριμένα στοιχεία για την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, τον ισχυρισμό της δε αυτό δεν αντέκρουσε η Διοίκηση. Ισχυρίσθηκε επίσης ότι σύμφωνα με μετρήσεις διαπιστευμένου εργαστηρίου, μετά την επαναλειτουργία της μονάδας οι εκπομπές αερίων ήταν εντός των επιτρεπομένων ορίων και ότι προέβη σε αγορά αποσμητικών ουσιών, τους σχετικούς δε ισχυρισμούς συνομολογεί η Διοίκηση στο ανωτέρω ενημερωτικό σημείωμα του Τμήματος χορήγησης αδειών της Δ/νσης Ανάπτυξης της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας. Ως προς την απόρριψη υγρών αποβλήτων και η εισηγητική έκθεση δέχεται ότι από τη χημική ανάλυση ληφθέντος δείγματος προέκυψε η μη τοξικότητά του. Περαιτέρω, δεν προκύπτει κατά τρόπο συγκεκριμένο ότι διαπιστώθηκαν, είτε κατόπιν καταγγελιών είτε αυτεπαγγέλτως, νέες σημαντικές παραβάσεις. Τέλος, όπως προεκτέθηκε, η αιτούσα είχε εμπροθέσμως καταθέσει αίτηση και δικαιολογητικά για την ανανέωση και την εν μέρει τροποποίηση της πράξεως εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων, η διαδικασία όμως αυτή τελούσε σε εκκρεμότητα, λόγω εμπλοκής ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς της παρακειμένης εκτάσεως, για την άρση της οποίας είχαν γίνει συγκεκριμένες ενέργειες. Υπό τα δεδομένα αυτά δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένες οι προσβαλλόμενες πράξεις που διατάσσουν το μέτρο της οριστικής διακοπής της λειτουργίας της επίδικης δραστηριότητας, το οποίο όπως προαναφέρθηκε (βλ. σκ. 6), επιβάλλεται όταν τα ηπιότερα μέτρα κρίνονται ατελέσφορα. Πρέπει συνεπώς, για τον λόγο αυτό, που προβάλλεται βασίμως, να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση, να ακυρωθούν οι προσβαλλόμενες πράξεις και να αναπεμφθεί η υπόθεση στη Διοίκηση για νέα νόμιμη κρίση.
Δέχεται την αίτηση.