Ο χαρακτηρισμός οδού ως κοινοτικής και η αναγνώριση της κοινοχρηστίας επί αυτής δεν ανατίθεται, κατά τις κείμενες διατάξεις, στην αρμοδιότητα των οργάνων των οικείων Ο.Τ.Α, με την πρόβλεψη ειδικής διοικητικής διαδικασίας, αλλά συνιστά πραγματικό ζήτημα, η οριστική επίλυση του οποίου, σε περίπτωση εγέρσεως σχετικής αμφισβήτησης, ανήκει στα πολιτικά δικαστήρια. Συνεπώς, οι πράξεις αυτές στερούνται εκτελεστού χαρακτήρα. Η υπό κρίση αίτηση στρεφόμενη κατά μη εκτελεστών πράξεων, είναι απορριπτέα στο σύνολο της ως απαράδεκτη.
Πρόεδρος: Χρ. Ράμμος
Εισηγητής: Χρ. Λιάκουρας
Δικηγόροι: Β. Παπαναγιώτου, Δημ. Τσεραβίνη
Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση: α) της 5724/15.6.2007 απόφασης του Δημάρχου Βασιλικών, β) της 1/19.1.2008 απόφασης του Τοπικού Συμβουλίου του Δημοτικού Διαμερίσματος Περιστεράς του Δήμου Βασιλικών, γ) της 14403/21.2.2008 απόφασης του Δημάρχου Βασιλικών περί ανάκλησης των 1252/2.12.1988 και 102/8.2.1989 πράξεων του Προέδρου της πρώην Κοινότητας Περιστεράς, δ) της 22788/4.8.2008 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και ε) της 263/2008 απόφασης της 1ης Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Επειδή, ο ν. 3155/ 1955 «Περί κατασκευής και συντηρήσεως οδών» (Α΄ 63) στο άρθρο 1 ορίζει ότι «Αι οδοί της χώρας διακρίνονται εις α) Εθνικάς, β) Επαρχιακάς και γ) Δημοτικάς ή Κοινοτικάς», στα άρθρα 2 και 3 καθορίζει την έννοια και την διαδικασία χαρακτηρισμού των εθνικών και επαρχιακών οδών, αντιστοίχως, ενώ στο άρθρο 4 ορίζει ότι: «Δημοτικαί και Κοινοτικαί οδοί είναι αι εξυπηρετούσαι τας πάσης φύσεως ανάγκας ενός Δήμου ή μιας Κοινότητος εντός των διοικητικών ορίων αυτού». Αντίστοιχες διατάξεις περιελάμβανε το προϊσχύσαν π.δ. της 25/28.11.1929 «Περί κωδικοποιήσεως των περί κατασκευής και συντηρήσεως οδών κειμένων διατάξεων» (Α΄ 421), το οποίο στο άρθρο 1 όριζε ότι «Αι οδοί του Κράτους διαιρούνται εις εθνικάς, επαρχιακάς και δημοτικάς ή κοινοτικάς και αγροτικάς», στα άρθρα 2 και 3 καθόριζε την έννοια και την διαδικασία χαρακτηρισμού των εθνικών και επαρχιακών οδών, αντιστοίχως, ενώ στο άρθρο 4 όριζε ότι: «1. Δημοτικαί ή κοινοτικαί οδοί εισίν αι ενούσαι χωρία του αυτού δήμου ή κοινότητος προς άλληλα ή προς χωρία ομόρων δήμων ή κοινοτήτων ή προς εθνικάς ή επαρχιακάς οδούς. 2.
». Εξ άλλου, το π.δ. της 24/31.5.1985 «Τροποποίηση των όρων και περιορισμών δόμησης των γηπέδων των κειμένων εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων των πόλεων και εκτός των νομίμων ορίων των νομίμως υφισταμένων προ του έτους 1923 οικισμών» (Δ΄ 270) καθορίζει στο άρθρο 1 τους όρους και περιορισμούς δομήσεως που ισχύουν κατά τον κανόνα (παράγρ. 1) και κατά παρέκκλιση (παράγρ. 2) για τα γήπεδα που κείνται εκτός ρυμοτομικών σχεδίων και εκτός των ορίων των προ του 1923 οικισμών, θεσπίζοντας ειδικές ρυθμίσεις για γήπεδα που έχουν πρόσωπο, μεταξύ άλλων, σε δημοτικές και κοινοτικές οδούς (παρ. 1 περίπτ. β΄ και παρ. 2 περίπτ. β΄ του αυτού άρθρου 1, αντιστοίχως), ορίζει δε περαιτέρω στο τελευταίο εδάφιο της αυτής περίπτ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 1 ότι «Ως Δημοτικοί ή Κοινοτικοί οδοί για την εφαρμογή του παρόντος θεωρούνται οι οδοί που ενώνουν οικισμούς του αυτού δήμου ή κοινότητας μεταξύ των, ή οικισμούς ομόρων δήμων ή κοινοτήτων με Διεθνείς, Εθνικές ή Επαρχιακές οδούς. Σε περίπτωση που μεταξύ των προαναφερομένων οικισμών υπάρχουν περισσότερες της μιας δημοτικοί ή κοινοτικοί οδοί που συνδέουν αυτούς, οι διατάξεις της παρούσης περίπτωσης έχουν εφαρμογή μόνο σε γήπεδα που έχουν πρόσωπο στην κυριότερη από τις οδούς αυτές. Η αναγνώριση των οδών αυτών σε κυριότερους ή μοναδικούς γίνεται με απόφαση του οικείου Νομάρχη μετά από γνώμη του Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος του νομού». Από τις πιο πάνω διατάξεις, εν συνδυασμώ ερμηνευόμενες προκύπτει ότι ανεξαρτήτως του ζητήματος εάν οι ανωτέρω διατάξεις έχουν εφαρμογή και προκειμένου περί οδών που ευρίσκονται εντός οικισμών προϋφιστάμενων του 1923, οι οποίοι στερούνται ρυμοτομικού σχεδίου, όπως εν προκειμένω, πάντως, ούτε σε αυτές τις διατάξεις, ούτε σε άλλη διάταξη της κειμένης νομοθεσίας καθορίζεται ειδική διοικητική διαδικασία για τον χαρακτηρισμό οδού ως «δημοτικής» ή «κοινοτικής», ούτε και παρέχεται σχετική αρμοδιότητα στα όργανα των Δήμων και Κοινοτήτων για τον χαρακτηρισμό τέτοιων οδών. Συνεπώς, η τυχόν εκδιδομένη από Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο ή από άλλο όργανο Δήμου ή Κοινότητας πράξη «χαρακτηρισμού» δημοτικής ή κοινοτικής οδού δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη, αφού δεν έχει καμία νομική συνέπεια, ούτε δεσμεύει την πολεοδομική υπηρεσία που είναι αρμόδια για την έκδοση πράξεως σχετικής με τον ως άνω χαρακτηρισμό. Το θέμα αυτό κρίνεται παρεμπιπτόντως από την πολεοδομική υπηρεσία, όταν είναι αναγκαίο για την άσκηση συγκεκριμένης αρμοδιότητάς της, χωρίς, σε κάθε περίπτωση, να επηρεάζεται η δυνατότητα των ενδιαφερόμενων ιδιοκτητών να προσφύγουν στα πολιτικά δικαστήρια για την αναγνώριση και προστασία τυχόν δικαιωμάτων τους (Σ.τ.Ε. 749, 2462, 2790/2014, 4391/2009, 1291, 1603, 2604/2008, 2301/2006, 1652, 3622/2004, 4777/1995, 2102/1987 επτ., 1927/1986, 40/1973 επτ.). Ως εκ τούτου, αποφάσεις των οργάνων των Δήμων ή Κοινοτήτων, με τις οποίες αρχικώς χαρακτηρίζεται οδός ως «δημοτική» ή «κοινοτική» και εν συνεχεία ανακαλείται ο χαρακτηρισμός αυτός, στερούνται εκτελεστού χαρακτήρα (Σ.τ.Ε. 4777/1995).
Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης προκύπτουν τα ακόλουθα: Κατόπιν αιτήσεως του Κωνσταντίνου Κώττη, δικαιοπαρόχου της αιτούσας και φερόμενου ως ιδιοκτήτη ακινήτου ευρισκόμενου στη θέση «Περιβόλια» του προϋφιστάμενου του 1923 οικισμού της πρώην Κοινότητας Περιστεράς Ν. Θεσσαλονίκης, εκδόθηκε η 1252/2.12.1988 πράξη του Προέδρου της ανωτέρω κοινότητας, Γ. Οικονόμου, με την οποία βεβαιώθηκε ότι η κοινόχρηστη λωρίδα, στην οποία βρισκόταν ο αρδευτικός αύλακας, βόρεια του παραπάνω οικοπέδου, «δύναται να χρησιμοποιηθεί σαν κοινοτικός δρόμος». Εν συνεχεία, εκδόθηκε το 102/8.2.1989 πιστοποιητικό του ίδιου ως άνω Προέδρου της πρώην Κοινότητας Περιστεράς, με το οποίο βεβαιώθηκε, μεταξύ άλλων, ότι το παραπάνω οικόπεδο, όπως εμφαινόταν στο συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα του Πολ. Υπομηχανικού Λ. Ντινόπαπα, συνόρευε βόρεια με κοινόχρηστο δρόμο, καθώς και με ιδιοκτησία Ρογκότη. Επί του ανωτέρω οικοπέδου, το οποίο, δυνάμει του 19.702/20.3.1989 συμβολαίου αγοραπωλησίας της Συμβολαιογράφου Θεσσαλονίκης Ε. Πρίντζιου Βασάδου, μεταβιβάσθηκε στην ήδη αιτούσα, ανεγέρθηκε από την τελευταία μονώροφη κατοικία με περιτοίχιση (σχετική η 1956/22.12.1994 άδεια οικοδομής της Διεύθυνσης Πολεοδομίας Θεσσαλονίκης, εκδοθείσα επ ονόματι της αιτούσας), καθώς και α΄ όροφος και στέγη επί της οικοδομής αυτής (σχετική η 323/21.3.2000 άδεια οικοδομής της ίδιας διεύθυνσης πολεοδομίας). Ακολούθως, ο Δημήτριος Ρογκότης, φερόμενος ως ιδιοκτήτης ακινήτου με το οποίο συνορεύει βόρεια η ως άνω ιδιοκτησία της αιτούσας, υπέβαλε προς το Δήμο Βασιλικών την 5724/7.6.2007 αίτηση, με την οποία ζήτησε να συνέλθει το Τοπικό Συμβούλιο του Δημοτικού Διαμερίσματος Περιστεράς, προκειμένου να αποφανθεί για το δρόμο που η αιτούσα ισχυριζόταν ότι υφίστατο μεταξύ των ιδιοκτησιών τους. Σε απάντηση της ανωτέρω αιτήσεως εκδόθηκε το 5724/15.6.2007 έγγραφο του Δημάρχου του Δήμου Βασιλικών, με το οποίο βεβαιωνόταν ότι, σύμφωνα με μαρτυρίες των τοπικών συμβούλων του Δημοτικού Διαμερίσματος Περιστεράς Αθανασίου Ντισλή και Γεωργίου Οικονόμου, στο οικόπεδο των κληρονόμων του Βασιλείου Ρογκότη, όπως αυτό εμφανιζόταν στο συνημμένο στο ίδιο έγγραφο τοπογραφικό διάγραμμα, και εκατέρωθεν των ορίων της ανωτέρω ιδιοκτησίας και της ιδιοκτησίας της αιτούσας υπήρχε κοινοτικός αύλακας, πλάτους περίπου 50 εκατοστών, και όχι κοινοτική οδός, καθώς και ότι η πρόσβαση του οικοπέδου της αιτούσας ήταν από τη νοτιοανατολική πλευρά του οικοπέδου της. Περαιτέρω, το Τοπικό Συμβούλιο του Δημοτικού Διαμερίσματος Περιστεράς, επιλαμβανόμενο του ανωτέρω αιτήματος του Δημητρίου Ρογκότη, δέχθηκε, με την 5/2007 απόφασή του (πρακτικό συνεδρίασης 4/2007), ότι βόρεια του οικοπέδου της αιτούσας δεν υπήρχε δρόμος, αλλά μεταξύ του οικοπέδου της και του οικοπέδου ιδιοκτησίας κληρονόμων Βασιλείου Ρογκότη υπήρχε αρδευτικός αύλακας, πλάτους περίπου ενός μέτρου, τον οποίο η αιτούσα χρησιμοποίησε ως δρόμο για να κατασκευάσει την οικία της και ότι αυθαίρετα, χωρίς έγκριση της δημοτικής αρχής, κατασκευάσθηκε από την τελευταία δρόμος με τσιμεντόστρωση. Εν τω μεταξύ, με νεότερη αίτησή του προς το Δήμο Βασιλικών (υπ αρ. πρωτ. 14403/19.12.2007) ο Δημήτριος Ρογκότης ζήτησε την ανάκληση των προαναφερθέντων 1252/2.12.1988 και 102/8.2.1989 εγγράφων του Προέδρου της πρώην Κοινότητας Περιστεράς, ισχυριζόμενος ότι αυτά ήταν αναληθή και ότι ουδέποτε υφίστατο κοινόχρηστη λωρίδα γης, ούτε δρόμος μεταξύ των δύο οικοπέδων. Κατόπιν της 1/19.1.2008 απόφασης (πρότασης) του Τοπικού Συμβουλίου του Δημοτικού Διαμερίσματος Περιστεράς, (πρακτικό συνεδρίασης 1/2008), η οποία εκδόθηκε σε συνέχεια της 5/2007 προηγούμενης απόφασής του, ο Δήμαρχος Βασιλικών, με την 14403/21.2.2008 πράξη του, προέβη στην ανάκληση της 1252/2.12.1988 βεβαίωσης και του 102/8.2.1989 πιστοποιητικού, μετά του συνημμένου σε αυτού τοπογραφικού διαγράμματος, του Προέδρου της πρώην Κοινότητας Περιστεράς. Σύμφωνα δε με την πρόταση του Τοπικού Συμβουλίου, τα ανωτέρω έγγραφα έπρεπε να ανακληθούν, καθόσον δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα όσον αφορά τα όρια του οικοπέδου της αιτούσας προς βορρά, αντιθέτως ίσχυαν όσα αναφέρονταν στο 5724/15.6.2007 έγγραφο του Δημάρχου Βασιλικών, ενώ το αυλάκι, που αναφερόταν στα ίδια έγγραφα, βρισκόταν νότια των ορίων της ιδιοκτησίας κληρονόμων Β. Ρογκότη, συμπεριελήφθη δε εντός του οικοπέδου της αιτούσας, ενώ θα έπρεπε να είχε μείνει εκτός των ορίων του. Κατά της 1/2008 απόφασης του Τοπικού Συμβουλίου του Δημοτικού Διαμερίσματος Περιστεράς και της 14403/21.2.2008 πράξης του Δημάρχου Βασιλικών η αιτούσα άσκησε τις από 4.7.2008 και 17.7.2008 προσφυγές, αντίστοιχα, ενώπιον του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Ο τελευταίος, με την 22788+21156/4.8.2008 απόφασή του, απέρριψε τις προσφυγές αυτές ως απαράδεκτες, με τη σκέψη ότι οι προσβαλλόμενες εν προκειμένω πράξεις στερούνταν εκτελεστότητας, η μεν απόφαση του Τοπικού Συμβουλίου ως έχουσα το χαρακτήρα γνωμοδότησης, η δε πράξη του Δημάρχου Βασιλικών ως ανακαλούσα πράξεις βεβαιωτικού χαρακτήρα. Προσφυγή της αιτούσας κατά της τελευταίας αυτής απόφασης απορρίφθηκε με την 263/2008 πράξη της 1ης Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (συνεδρίαση 59/24.10.2008), με την αιτιολογία ότι νομίμως απορρίφθηκαν από το Γενικό Γραμματέα οι προσφυγές της, αφού οι πράξεις των οργάνων των Ο.Τ.Α., που αφορούν στο χαρακτηρισμό ή μη μιας οδού ως κοινοτικής, στερούνται εκτελεστού χαρακτήρα και δεν υπόκεινται σε προσφυγή, ενώ οι αρμοδιότητες των Τοπικών Συμβουλίων περιορίζονται, σύμφωνα με το άρθρο 129 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, Α΄ 114), στην έκφραση γνώμης ως προς τα ζητήματα της περιοχής τους. Με την κρινόμενη αίτηση ζητείται η ακύρωση των ανωτέρω α) της 5724/15.6.2007 απόφασης του Δημάρχου Βασιλικών, β) της 1/19.1.2008 απόφασης του Τοπικού Συμβουλίου του Δημοτικού Διαμερίσματος Περιστεράς του Δήμου Βασιλικών, γ) της 14403/21.2.2008 απόφασης του Δημάρχου Βασιλικών περί ανάκλησης των 1252/2.12.1988 και 102/8.2.1989 πράξεων του Προέδρου της πρώην Κοινότητας Περιστεράς, δ) της 22788/4.8.2008 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και ε) της 263/2008 απόφασης της 1ης Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Επειδή, εν προκειμένω, τόσο η 1252/2.12.1988 πράξη του Προέδρου της πρώην Κοινότητας Περιστεράς, με την οποία βεβαιώθηκε ότι η διερχόμενη από το βόρειο σύνορο της ιδιοκτησίας του δικαιοπαρόχου της αιτούσας κοινόχρηστη λωρίδα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως κοινοτικός δρόμος, όσο και το 102/8.2.1989 πιστοποιητικό του ίδιου Προέδρου, καθ ο μέρος βεβαιωνόταν με αυτό ότι το ως άνω ακίνητο συνόρευε βόρεια με κοινόχρηστο δρόμο, δεν επάγονται έννομα αποτελέσματα, εφόσον, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 3, ο χαρακτηρισμός οδού ως κοινοτικής και η αναγνώριση της κοινοχρησίας επί αυτής δεν ανατίθεται, κατά τις κείμενες διατάξεις, στην αρμοδιότητα των οργάνων των οικείων ο.τ.α., με την πρόβλεψη ειδικής διοικητικής διαδικασίας, αλλά συνιστά πραγματικό ζήτημα, η οριστική επίλυση του οποίου, σε περίπτωση εγέρσεως σχετικής αμφισβήτησης, ανήκει στα πολιτικά δικαστήρια (βλ. Σ.τ.Ε. 2462/2014). Συνεπώς, οι πράξεις αυτές στερούνται εκτελεστού χαρακτήρα. Για τον ίδιο λόγο στερούνται εκτελεστότητας τόσο η 5724/15.6.2007 πράξη του Δημάρχου Βασιλικών, με την οποία βεβαιώθηκε ότι βόρεια του ίδιου οικοπέδου δεν υπήρχε κοινοτική οδός, αλλά κοινοτικός αύλακας, όσο και η 14403/21.2.2008 απόφαση του ίδιου δημάρχου, με την οποία ανακλήθηκαν η ανωτέρω 1252/2.12.1988 βεβαίωση και το ανωτέρω 102/8.2.1989 πιστοποιητικό. Εν όψει τούτων, και δεδομένου ότι και η 1/2008 απόφαση του Τοπικού Συμβουλίου του Δημοτικού Διαμερίσματος Περιστεράς, στερείται ομοίως εκτελεστότητας για τον ίδιο ως άνω λόγο, τόσο η 22788/4.8.2008 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, όσο και η 263/2008 απόφαση της 1ης Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006, με τις οποίες ασκήθηκε έλεγχος νομιμότητας επί των ανωτέρω 1/2008 και 14403/21.2.2008 πράξεων, στερούνται και αυτές εκτελεστού χαρακτήρα. Επομένως, η υπό κρίση αίτηση στρεφόμενη κατά μη εκτελεστών πράξεων, είναι απορριπτέα στο σύνολό της ως απαράδεκτη, οι δε περί του αντιθέτου λόγοι ακυρώσεως είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι