Ένα γήπεδο θεωρείται ότι έχει πρόσωπο σε οδό που το καθιστά οικοδομήσιμο, όταν η οδός υφίσταται νομίμως και είναι ήδη διανοιγμένη, κατά τέτοιο, μάλιστα, τρόπο ώστε να είναι προσπελάσιμη και να εξασφαλίζει πράγματι επικοινωνία με το γήπεδο. Δεν επιτρέπεται να εξαρτάται η δομησιμότητα ενός γηπέδου από την παρεμπίπτουσα κρίση ενός διοικητικού οργάνου ως προς την ύπαρξη κοινόχρηστης οδού. Ενόψει του μη εντοπισμένου χαρακτήρα της πολεοδομικού περιεχομένου αρμοδιότητας αναγνώρισης δημοτικής ή κοινοτικής οδού, αυτή πρέπει να ασκείται με την έκδοση προεδρικού διατάγματος. Δεν προκύπτει αν η επίμαχη οδός έχει το χαρακτήρα δημοτικής ή κοινοτικής οδού και δεν είναι νόμιμη η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια. Εσφαλμένη αντίθετη κρίση της προσβαλλόμενης απόφασης. Η έφεση ασκήθηκε παραδεκτά λόγω αντίθετης νομολογίας του ΣτΕ. Δεκτές η έφεση και η αίτηση ακύρωσης.

Αριθμός 3965/2015

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ Ε΄ Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 4 Δεκεμβρίου 2013, με την εξής σύνθεση: Αγγ. Θεοφιλοπούλου, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος, Μ. Γκορτζολίδου, Χρ. Ντουχάνης, Σύμβουλοι, Μ. Τριπολιτσιώτη, Χρ. Λιάκουρας, Πάρεδροι. Γραμματέας η Π. Μερτζανάκη.

Για να δικάσει την από 31 Δεκεμβρίου 2012 έφεση:

της ………… το γένος …….. , κατοίκου Αμερικής (……), η οποία παρέστη με τη δικηγόρο Γλυκερία Σιούτη (Α.Μ. 8698), που τη διόρισε με πληρεξούσιο,

κατά των: 1) ….. , κατοίκου Μυκόνου, ο οποίος παρέστη με τους δικηγόρους: α) Αθανάσιο Καρέλα (Α.Μ. 16585) και β) Χαρίκλεια Μπολέτη (Α.Μ. 9208), που τους διόρισε με πληρεξούσιο και 2) Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, o οποίoς δεν παρέστη, και κατά της υπ’ αριθμ. 2155/2012 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Συμβούλου Χρ. Ντουχάνη.

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε την πληρεξούσια της εκκαλούσας, η οποία ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους εφέσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η έφεση και τους πληρεξούσιους του εφεσίβλητου, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου

κ α ι

Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α

Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο

1. Επειδή, για την άσκηση της υπό κρίση εφέσεως έχει κατατεθεί το νόμιμο παράβολο (3474456- 8/2012 ειδικά γραμμάτια παραβόλου).

2. Επειδή, με την έφεση αυτή ζητείται η εξαφάνιση της 2155/2012 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ακυρώσεως της εκκαλούσας κατά της …/26.7.2011 άδειας οικοδομής της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Δήμου Σύρου Ερμούπολης, με την οποία επετράπη στον εφεσίβλητο, ……….. , η ανέγερση νέου διωρόφου ξενοδοχείου με υπόγειο και η κατασκευή πισίνας και δεξαμενής νερού στην περιοχή …. του Δήμου Μυκόνου του Ν. Κυκλάδων.

3. Επειδή, νομίμως συζητήθηκε η υπόθεση παρ’ ότι δεν παρέστη ο εφεσίβλητος Δήμος Σύρου – Ερμούπολης, διότι αντίγραφο της από 11.1.2013 πράξης του Προέδρου του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία ορίσθηκαν εισηγητής και δικάσιμος, και της εφέσεως επιδόθηκαν προς αυτόν νομίμως και εμπροθέσμως, όπως προκύπτει από το από 18.1.2013 αποδεικτικό επιδόσεως της δικαστικής επιμελήτριας …. (άρθρο 28 του π.δ. 18/1989, Α΄ 8).

4. Επειδή, στο άρθρο 58 παρ. 1 εδ. β΄ του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8) ορίζεται ότι «η έφεση [ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας] επιτρέπεται, μόνον όταν προβάλλεται από τον διάδικο, με συγκεκριμένους ισχυρισμούς που περιέχονται στο σχετικό δικόγραφο, ότι δεν υπάρχει νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας ή ότι υπάρχει αντίθεση της προσβαλλομένης αποφάσεως προς τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας ή άλλου ανωτάτου δικαστηρίου είτε προς ανέκκλητη απόφαση διοικητικού δικαστηρίου».

5. Επειδή, το άρθρο 411 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (Κ.Β.Π.Ν.), στο οποίο κωδικοποιούνται το άρθρο 20 παρ. 1 – 4 του ν.δ. της 17.7-16.8.1923 (Α΄ 228) και το β.δ. της 4- 16.1.1924 (Α΄ 8), με το οποίο τέθηκαν σε ισχύ οι διατάξεις του ως άνω άρθρου 20, ορίζονται τα εξής: «1. Δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε μεταβίβαση της κυριότητας μέρους ή όλου του γηπέδου, στο οποίο ο ιδιοκτήτης σχημάτισε ή αναγνώρισε κοινόχρηστους χώρους που τυχόν σχηματίστηκαν χωρίς τη θέλησή του (ιδιωτικές οδούς, πλατείες κλπ), ή δεν τους σχημάτισε ούτε τους αναγνώρισε, αλλά επιδιώκει το σχηματισμό ή την αναγνώρισή τους με τη μεταβίβαση αυτή. Στην έννοια του σχηματισμού κοινόχρηστων χώρων περιλαμβάνεται ο περιορισμός ή η παραίτηση δικαιωμάτων στα παραπάνω γήπεδα που γίνεται με οποιονδήποτε τρόπο, με ιδιωτική πρωτοβουλία ή συμφωνία, με σκοπό τον άμεσο ή έμμεσο σχηματισμό των χώρων αυτών. Κάθε μεταβίβαση της κυριότητας που γίνεται κατά παράβαση των παραπάνω διατάξεων είναι αυτοδικαίως άκυρη. Η διάταξη αυτή περί ακυρότητας ισχύει και αν ακόμη δεν έχει γίνει σε κάποια επίσημη πράξη σαφής μνεία του σχηματισμού των παραπάνω κοινόχρηστων χώρων, αλλά εμμέσως προκύπτει από τις μεταβιβάσεις που έγιναν ότι αυτές έχουν σκοπό το σχηματισμό των χώρων αυτών και εν γένει την εφαρμογή ιδιωτικού σχεδίου ρυμοτομίας. 2. Για τα εντός των εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων γήπεδα επιτρέπεται, με ορισμένες προϋποθέσεις και όρους, η παρέκκλιση από τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου μέχρι οποιοδήποτε βαθμό. Τα σχετικά με την παρέκκλιση και τις προϋποθέσεις και όρους αυτής κανονίζονται με π. δ/τα, που εκδίδονται μετά από σύμφωνη γνώμη του ΚΣΧΟΠ εφάπαξ για κάθε πόλη, κώμη κλπ. ή για κάθε τμήμα τους ή και για κάθε ειδική περίπτωση. 3. Οι διατάξεις της παραγράφου 1 δεν ισχύουν προκειμένου περί γηπέδων που καλλιεργούνται και βρίσκονται εκτός των εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων, στα οποία σχηματίζονται ιδιωτικές οδοί για μεταφορά των προϊόντων, εφόσον εκ των πραγμάτων προκύπτει ότι ο σχηματισμός τους έχει σκοπό μόνο τη μεταφορά αυτή και όχι την εφαρμογή ιδιωτικού σχεδίου ρυμοτομίας και τη βάσει αυτού κατάτμηση των γηπέδων σε μικρά τμήματα. Επίσης δεν ισχύουν οι διατάξεις της ίδιας παραγράφου 1: α) για κάθε περαιτέρω μεταβίβαση της κυριότητας γηπέδων, των οποίων έχει ήδη αυτή μεταβιβαστεί κατά παράβαση των διατάξεων της παραπάνω παραγράφου, πριν από την ημερομηνία που ορίζεται στην παρ. 5, εφόσον δεν επέρχεται αύξηση της επιφάνειας των κοινόχρηστων χώρων που σχηματίστηκαν με ιδιωτική πρωτοβουλία πριν την ημερομηνία αυτή, και β) ως προς τα εντός των εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων γήπεδα, στα οποία σχηματίστηκαν με ιδιωτική πρωτοβουλία, πριν από την οριζόμενη στην παρ. 5 ημερομηνία, κοινόχρηστοι χώροι (ιδιωτικές οδοί κλπ.), εφόσον η κυριότητα τμημάτων των γηπέδων αυτών μεταβιβάστηκε ήδη πριν από την ημερομηνία αυτή και δεν έχει γίνει μεταγενέστερα αύξηση των κοινόχρηστων χώρων που σχηματίστηκαν αρχικά. 4. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων αποφαίνεται ύστερα από γνώμη του ΚΣΧΟΠ για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος άρθρου, αν η μεταβίβαση της κυριότητας γηπέδου έγινε με σκοπό το σχηματισμό σε αυτό κοινόχρηστων χώρων και εν γένει την εφαρμογή ιδιωτικού σχεδίου ρυμοτομίας ή για απλή μεταφορά προϊόντων, αν έχει γίνει ή όχι αύξηση της έκτασης των κοινόχρηστων αυτών χώρων και ποια είναι η θέση και η έκταση αυτών και ειδικότερα πότε υπάρχει περίπτωση εφαρμογής των εξαιρέσεων α και β της προηγούμενης παραγράφου. Σε περίπτωση ενστάσεων των ενδιαφερομένων ο Υπουργός μπορεί να αναθεωρήσει την αρχική απόφαση του μόνο μια φορά. Περίληψη των παραπάνω αποφάσεων του Υπουργού και της σχετικής γνωμοδότησης του ΚΣΧΟΠ δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 5. Οι απαγορεύσεις του άρθρου αυτού ισχύουν από την 1.6.24, εκτός από αυτές που αφορούν σε γήπεδα που βρίσκονται εκτός των πόλεων, κωμών κλπ. και εκποιούνται με βάση μη εγκεκριμένα σχέδια οικισμών, για τα οποία οι απαγορεύσεις ισχύουν από την 1.3.24». Τέλος, το άρθρο 412 του ΚΒΠΝ, το οποίο αποδίδει το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 1448/1950 (Α΄ 153), ορίζει ότι: «Η ακυρότητα των πράξεων μεταβίβασης ακινήτων που γίνονται κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 410 και 411 είναι απόλυτη. Η ακυρότητα αυτή αίρεται αναδρομικά από την έκδοση της διοικητικής πράξης για την επέκταση του σχεδίου πόλης σύμφωνα με το άρθρο 410 ή για την έγκριση κοινόχρηστων χώρων που σχηματίστηκαν ή που αναγνωρίστηκαν ότι έχουν σχηματιστεί ή που επιδιώχτηκε να σχηματιστούν κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 411 είτε σύμφωνα με την πρόβλεψη που έγινε γι’ αυτούς είτε με άλλο τρόπο (έγκριση ή επέκταση του σχεδίου στην περιοχή που βρίσκονται ή μεμονωμένη έγκριση των χώρων, εάν βρίσκονται μέσα στα πολεοδομικά σχέδια όπως έχουν, ή με διαφορετική διάταξη ή υπό όρους)». Όπως έχει κριθεί, με τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 411 του Κ.Β.Π.Ν. (άρθρο 20 του ν.δ. της 17.7-16.8.1923), οι οποίες αποσκοπούν στην εξασφάλιση του αναγκαίου κρατικού ελέγχου επί του πολεοδομικού σχεδιασμού και της δόμησης εν γένει, και, ειδικότερα, στην παρεμπόδιση της δημιουργίας ιδιωτικών σχεδίων ρυμοτομίας, απαγορεύθηκε, κατ’ αρχήν, από τη θέση τους σε ισχύ και εφ’ εξής, η καθ’ οιονδήποτε τρόπο δημιουργία οδών ή άλλων κοινοχρήστων χώρων με ιδιωτική βούληση (βλ. ΣτΕ 748/2014, 1828/2008 7μ., 3180/2008, 966/2006, 2521/2000 7μ., 1352/1991, Π.Ε. 148/2008). Εν όψει δε της διατυπώσεως και του σκοπού τους, οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται επί περιοχών ευρισκομένων είτε εντός είτε εκτός σχεδίου (βλ. ΣτΕ 4990/2014 παρ. 7μ., 2521/2000 7μ., 749/2014). Επιτρέπεται πάντως, κατά παρέκκλιση από την προαναφερθείσα απαγόρευση, η αναγνώριση από τη Διοίκηση, κατά τη διαδικασία της παραγράφου 4 του ανωτέρω άρθρου, κοινοχρήστων χώρων ως σχηματισθέντων από ιδιώτες προ της θέσεως σε ισχύ των εν λόγω απαγορευτικών διατάξεων, εφόσον δε η αναγνωριζόμενη με αυτή τη διαδικασία οδός ευρίσκεται εντός προστατευομένων περιοχών του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, η διαπίστωση της ύπαρξης κοινόχρηστου χώρου δημιουργηθέντος με ιδιωτική βούληση πρέπει να διενεργείται μόνο με προεδρικό διάταγμα (ΣτΕ 1420/2014 7μ., 2983/2009 7μ.).

6. Επειδή, το από 24.5.1985 π.δ. «Τροποποίηση των όρων και περιορισμών δόμησης των γηπέδων των κειμένων εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων των πόλεων και εκτός των νομίμων ορίων των νομίμως υφισταμένων προ του έτους 1923 οικισμών» (Δ΄ 270), το περιεχόμενο του οποίου αποδίδεται στα άρθρα 162 και επ. του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας, καθορίζει στο άρθρο 1 τους όρους και περιορισμούς δόμησης που ισχύουν κατά τον κανόνα (παρ. 1) και κατά παρέκκλιση (παρ. 2) για τα γήπεδα που βρίσκονται εκτός ρυμοτομικών σχεδίων και εκτός των ορίων των προ του 1923 οικισμών. Στην περίπτωση α΄ της παρ. 1 του άρθρου 1 του εν λόγω πρ. δ/τος, ειδικότερα, όπως η περ. α΄ αντικαταστάθηκε με το άρθρο 10 παρ. 1 του ν. 3212/2003 (Α΄ 308), τίθεται ο βασικός κανόνας ότι, προκειμένου να δομηθεί γήπεδο εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμού προϋφισταμένου του 1923, απαιτούνται ως όροι δόμησης «ελάχιστο εμβαδόν γηπέδου 4.000 τετραγωνικά μέτρα και πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο είκοσι πέντε (25) μέτρα …». Η επόμενη παρ. 2 προβλέπει και διάφορες κατά παρέκκλιση αρτιότητες (2.000, 1.200 και 750 τ.μ.) των γηπέδων, υπό την προϋπόθεση, μεταξύ άλλων, ότι τα γήπεδα αυτά είχαν σε διάφορους χρόνους «πρόσωπο σε Διεθνείς Εθνικές, Επαρχιακές, Δημοτικές και Κοινοτικές οδούς, καθώς και σε εγκαταλελειμμένα τμήματα αυτών και σε σιδηροδρομικές γραμμές …», περιέχει δε ορισμό μόνο των δημοτικών και κοινοτικών οδών και προβλέπει διαδικασία αναγνώρισής τους, ως εξής: «Ως Δημοτικοί ή Κοινοτικοί οδοί για την εφαρμογή του παρόντος θεωρούνται οι οδοί που ενώνουν οικισμούς του αυτού δήμου ή κοινότητας μεταξύ των, ή οικισμούς ομόρων δήμων ή κοινοτήτων ή με Διεθνείς Εθνικές ή Επαρχιακές οδούς. Σε περίπτωση που μεταξύ των προαναφερομένων οικισμών υπάρχουν περισσότερες της μιας δημοτικοί ή κοινοτικοί οδοί που συνδέουν αυτούς οι διατάξεις της παρούσης περίπτωσης έχουν εφαρμογή μόνο σε γήπεδα που έχουν πρόσωπο στην κυριότερη από τις οδούς αυτές. Η αναγνώριση των οδών αυτών σε κυριότερους ή μοναδικούς γίνεται με απόφαση του οικείου Νομάρχη μετά από γνώμη του Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος του νομού […]». Κατά την έννοια των ανωτέρω περιοριστικών της δόμησης διατάξεων του από 24.5.1985 π.δ/τος, οι οποίες αποβλέπουν, πρωτίστως, στη διαφύλαξη του κατά τα εκτεθέντα ιδιαίτερου χαρακτήρα των εκτός σχεδίου περιοχών και στην αποφυγή καταστρατήγησης πάγιων πολεοδομικών κανόνων ορθολογικής δόμησης, η κατ’ εξαίρεση επιτρεπόμενη στις περιοχές αυτές δόμηση τελεί υπό την προϋπόθεση ότι πληρούται ο βασικός κανόνας δόμησης της εν γένει πολεοδομικής νομοθεσίας, κατά τον οποίο δομήσιμα είναι τα οικόπεδα που έχουν πρόσωπο, κοινό όριο δηλαδή, σε κοινόχρηστο χώρο νομίμως υφιστάμενο, μη προκύψαντα από ιδιωτική βούληση, δοθέντος ότι με τις ανωτέρω διατάξεις δεν προβλέπεται ρητώς εξαίρεση από τον κανόνα αυτόν. Υπό την αντίθετη εκδοχή, πέραν του ζητήματος αν τυχόν σχετική διάταξη θα ήταν σύμφωνη με το Σύνταγμα, θα καθίστατο δυνατή η δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές υπό όρους ευνοϊκότερους από την ανωτέρω άποψη, ακόμη και εκείνων που ισχύουν στις εντός σχεδίου περιοχές (πρβλ. Σ.τ.Ε. 1671/2014, 3504/2010 7μ.). Περαιτέρω, κατά την έννοια των αυτών διατάξεων, ένα γήπεδο θεωρείται ότι έχει πρόσωπο, δηλαδή κοινό όριο, σε οδό που το καθιστά, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, οικοδομήσιμο, όταν η οδός αυτή, ανεξαρτήτως εάν είναι εθνική, επαρχιακή, δημοτική ή κοινοτική, υφίσταται νομίμως και, περαιτέρω, είναι ήδη διανοιγμένη, κατά τέτοιο, μάλιστα, τρόπο ώστε να είναι προσπελάσιμη και να εξασφαλίζει πράγματι επικοινωνία με το γήπεδο (ΣτΕ 1671/2014).

7. Επειδή, εξάλλου, η αναγνώριση με διοικητική πράξη δημοτικών ή κοινοτικών οδών που συνδέουν οικισμούς ως μοναδικών ή κυριότερων κατ’ εφαρμογήν των προπαρατεθεισών διατάξεων του από 24.5.1985 π.δ/τος, συνιστά άσκηση αρμοδιότητας οιονεί πολεοδομικού σχεδιασμού, διότι καθιστά καταρχήν οικοδομήσιμα τα ακίνητα που έχουν πρόσωπο σ’ αυτές τις οδούς. Τούτο δε συμβαίνει όχι μόνο στη συνήθη περίπτωση κατά την οποία η εν λόγω αναγνώριση ενεργοποιεί την εφαρμογή των διατάξεων που προβλέπουν κατά παρέκκλιση αρτιότητες γηπέδων εκτός σχεδίου και ορίων οικισμών (πρβλ. ΣτΕ 1671/2014), οπότε η επιτρεπόμενη λόγω της αναγνώρισης οδού δόμηση μπορεί να είναι πυκνή, αλλά, για την ταυτότητα του λόγου, και στην περίπτωση που η αναγνώριση έχει ως συνέπεια να καθίστανται δομήσιμα γήπεδα άρτια κατά τον κανόνα, δεδομένου, άλλωστε, ότι κατά το χρόνο αναγνώρισης της οδού είναι, καταρχήν, άδηλο αν τα γήπεδα που θα έχουν πρόσωπο σ’ αυτήν, θα πληρούν τις προϋποθέσεις της αρτιότητας κατά τον κανόνα ή αν, αντιθέτως, θα απαιτηθεί για την δόμησή τους η εφαρμογή των περί κατά παρέκκλιση αρτιότητας διατάξεων. Είναι, εξάλλου, από την άποψη αυτή, αδιάφορο, αν η κατά τον κανόνα αρτιότητα των γηπέδων που θα αποκτήσουν πρόσωπο στην αναγνωριζόμενη οδό θα είναι η συνήθης αρτιότητα των 4 στρ., που ορίζει το ως άνω από 24.5.1985 π.δ., ή άλλη μεγαλύτερη, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις που η εκτός σχεδίου περιοχή έχει ενταχθεί σε Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου, στην οποία θεσπίζονται μεγαλύτερες αρτιότητες ακριβώς προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της ανάσχεσης της εκτός σχεδίου οικιστικής εξάπλωσης (πρβλ. Π.Ε. 152/2011, 247/2003 κ.ά.), αφού, και στις περιπτώσεις αυτές, η αθρόα δόμηση των γηπέδων, έστω και μεγαλύτερης επιφάνειας, που θα αποκτήσουν πρόσωπο στην αναγνωριζόμενη οδό, θα τροποποιεί το σχεδιασμό, και μάλιστα προς την αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν στην οποία καταρχήν αποσκοπεί η θεσμοθέτηση της..και, θα πρέπει, πάντως, να αποτελεί η ίδια προϊόν σχεδιασμού. Περαιτέρω, η εν λόγω αρμοδιότητα, πολεοδομικού, κατά τα αμέσως προαναφερόμενα, περιεχομένου, δεν έχει όλως εντοπισμένο χαρακτήρα, οπότε θα ισοδυναμούσε με υλοποίηση πολεοδομικού σχεδιασμού. Και τούτο διότι το πεδίο εφαρμογής της καταλαμβάνει το σύνολο των γηπέδων που έχουν πρόσωπο σε όλο το μήκος της αναγνωριζόμενης δημοτικής ή κοινοτικής οδού, η οποία, σε αντίθεση με τις άλλες κατηγορίες κοινοχρήστων οδών στις οποίες αναφέρεται το από 24.5.1985 πρ. δ/μα (διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές οδοί), δεν έχει δημιουργηθεί μέσω διοικητικών ή εν γένει πολιτειακών πράξεων, οι οποίες ενσωματώνουν σχεδιασμό και αποτελούν ή οφείλουν να αποτελούν προϊόν του. Ενόψει, επομένως, του μη εντοπισμένου χαρακτήρα της πολεοδομικού περιεχομένου αρμοδιότητας αναγνώρισης δημοτικής ή κοινοτικής οδού, αυτή πρέπει να ασκείται με την έκδοση προεδρικού διατάγματος (ΣτΕ 1671/2014), είτε πρόκειται για περιοχές ειδικής προστασίας του φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος, όπου και οι όλως εντετοπισμένες πολεοδομικές ρυθμίσεις οφείλουν, κατά τα προαναφερόμενα, να επιχειρούνται με προεδρικό διάταγμα, είτε όχι.

8. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, με την Δ.Π. 10632/08/ 8.10.2009 απόφαση του Νομάρχη Κυκλάδων εγκρίθηκαν περιβαλλοντικοί όροι ξενοδοχειακής μονάδας κλασικού τύπου πέντε αστέρων (5*) και δυναμικότητας εβδομήντα (70) κλινών, σε ακίνητο που ευρίσκεται στην εκτός σχεδίου περιοχή «…» της νήσου Μυκόνου, ιδιοκτησίας του εφεσιβλήτου. Στη συνέχεια εκδόθηκε η …/26.7.2011 άδεια οικοδομής της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Δήμου Σύρου Ερμούπολης, με την οποία επετράπη στον ως άνω …… η ανέγερση στο ως άνω ακίνητο νέου διωρόφου ξενοδοχείου με υπόγειο και η κατασκευή πισίνας και δεξαμενής νερού. Το γήπεδο εντός του οποίου έχει επιτραπεί η ανέγερση της επίμαχης ξενοδοχειακής μονάδας προήλθε από κατάτμηση ευρύτερου γηπέδου 20.215 τ.μ. και έχει εμβαδόν 10.107,50 τ.μ., ευρίσκεται δε εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, αλλά εντός της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου της νήσου Μυκόνου, η οποία εγκρίθηκε με το από 7.3.2005 προεδρικό διάταγμα (Δ΄243), και, ειδικότερα, εντός της (2.1α.1)4 περιοχής όπου επιτρέπονται οι χρήσεις τουρισμού και αναψυχής με κατώτερο προβλεπόμενο όριο κατάτμησης και αρτιότητας για τουριστικές εγκαταστάσεις τα 10 στρέμματα. Το γήπεδο αυτό έχει πρόσωπο σε οδό, η οποία, σύμφωνα με την ../24.6.2008 βεβαίωση του Δημάρχου Μυκόνου, ενώνει επαρχιακό δρόμο με άλλο και είναι ασφαλτοστρωμένη σε όλο της το μήκος δημόσια οδός πλάτους 10,00 μ., σύμφωνα, δε με τη μεταγενέστερη …/12.2.2013 βεβαίωση του Δημάρχου Μυκόνου προς τρίτον, η εν λόγω οδός είναι αγροτική, ξεκινά από τον επαρχιακό δρόμο του … και καταλήγει στο δρόμο της …, έχει ασφαλτοστρωθεί το έτος 2007 με κρατικές δαπάνες και από αυτόν διέρχονται τα δημοτικά δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης, της ΔΕΗ και του ΟΤΕ, γίνεται δε καθημερινή αποκομιδή των απορριμμάτων από τους τοποθετημένους εκεί δημοτικούς κάδους.

9. Επειδή, κατά της ως άνω οικοδομικής άδειας η ήδη εκκαλούσα άσκησε αίτηση ακυρώσεως, με την οποία προέβαλε, μεταξύ άλλων, ότι η προσβληθείσα οικοδομική άδεια ήταν μη νόμιμη για το λόγο ότι το γήπεδο του εφεσιβλήτου δεν είχε πρόσωπο σε νόμιμη κοινόχρηστη οδό, αλλά σε οδό που είχε προκύψει από ιδιωτική βούληση χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες είναι κατ’ εξαίρεση ανεκτή η δημιουργία τέτοιων οδών σύμφωνα με το άρθρο 20 του από 17.7.1923 ν.δ/τος και, ιδίως, χωρίς να έχει εκδοθεί σχετική διαπιστωτική πράξη του οικείου Νομάρχη. Με την εκκαλουμένη απόφαση, το Διοικητικό Εφετείο Πειραιώς απέρριψε αυτό το λόγο ακυρώσεως με τη σκέψη ότι στις περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν έχει εκδοθεί τέτοια διαπιστωτική πράξη και έχει ζητηθεί η έκδοση οικοδομικής άδειας σε ακίνητο με πρόσωπο σε οδό αυτού του είδους, η έκδοση της άδειας είναι, παρά ταύτα, επιτρεπτή εφόσον το αρμόδιο για την έκδοση της άδειας διοικητικό όργανο προβεί σε παρεμπίπτουσα, αλλά πλήρως αιτιολογημένη κρίση ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων αναγνώρισης της οδού ως κοινόχρηστης. Η κρίση αυτή συνήχθη ενόψει παλαιότερης νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία είχε διαμορφωθεί επί του ως άνω άρθρου 20 του από 17.7.1923 ν.δ/τος (βλ. ΣτΕ 3102/1988, πρβλ. και ΣτΕ 1419/1995, 3724/1977 Ολομ.) και με την οποία είχε πράγματι γίνει δεκτό ότι η ύπαρξη ή όχι κοινοχρήστων χώρων που είχαν δημιουργηθεί με ιδιωτική βούληση σε περιοχές εντός σχεδίου ήταν επιτρεπτό να ερευνάται παρεμπιπτόντως από το αρμόδιο για την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας, άρα και για την έκδοση οικοδομικών αδειών, διοικητικό όργανο στις περιπτώσεις που δεν είχε εκδοθεί η προβλεπόμενη από τις διατάξεις αυτές διαπιστωτική απόφαση. Η νομολογία, όμως, αυτή, η οποία, άλλωστε δεν αφορά την δομησιμότητα γηπέδων εκτός, αλλά εντός σχεδίου, έχει ήδη εγκαταλειφθεί καθόσον αφορά την έκδοση οικοδομικών αδειών, η οποία, εφόσον πρόκειται περί εντός σχεδίου οικοπέδων, είναι επιτρεπτή εάν τα οικόπεδα έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο που σχηματίσθηκε με ιδιωτική βούληση και, επιπλέον, αναγνωρίσθηκε με την προβλεπόμενη από το άρθρο 20 του ν.δ. της 17.7.1923 διαπιστωτική πράξη. Στην ειδική περίπτωση, μάλιστα, που η εντός σχεδίου περιοχή για την οποία πρόκειται, είναι προστατευόμενη περιοχή του φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος, η εν λόγω διαπιστωτική πράξη πρέπει να έχει το χαρακτήρα του προεδρικού διατάγματος (ΣτΕ 1420/2014 επταμ., 4577/2011 επταμ., 2983/2009 επταμ.). Υπό τα δεδομένα αυτά, η εκκαλουμένη απόφαση είναι αντίθετη προς την ως άνω ήδη διαμορφωθείσα νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 1420/2014 επταμ., 4577/2011 επταμ., 2983/2009 επταμ.), η οποία έχει μεν πρωτίστως διαμορφωθεί επί εντός σχεδίου περιοχών, αλλά αποκλείει, κατά μείζονα λόγο, να εξαρτάται η δομησιμότητα ενός γηπέδου εκτός σχεδίου, όπου η δόμηση, κατά πάγια και σαφή νομολογία, είναι κατ’ εξαίρεση μόνον επιτρεπτή (ΣτΕ 3504/2010 επταμ. 3135/2002 Ολομ. κ.ά.), από την παρεμπίπτουσα κρίση ενός διοικητικού οργάνου ως προς την ύπαρξη κοινόχρηστης οδού και, μάλιστα, σε περιοχές ειδικής προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, όπως είναι η νήσος Μύκονος, η οποία με την απόφαση Γ/848/40/4.3.1980 του Υπουργού Πολιτισμού και Επιστημών (Β΄ 329), εκδοθείσα βάσει των διατάξεων της αρχαιολογικής νομοθεσίας, χαρακτηρίσθηκε ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (βλ. ΣτΕ 3837/2012).

10. Επειδή, με την έφεση προβάλλεται ότι η εκκαλούμενη απόφαση, υπό το προεκτεθέν περιεχόμενο, είναι αντίθετη προς τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία αφορά στη δημιουργία κοινοχρήστων χώρων με ιδιωτική βούληση ως προϋπόθεση δομησιμότητας των γηπέδων που έχουν πρόσωπο σε αυτούς, γίνεται δε συγκεκριμένη αναφορά σε ορισμένες από τις μνημονευόμενες στην προηγούμενη σκέψη αποφάσεις και ιδίως σε αυτές με τις οποίες σηματοδοτείται η μεταστροφή της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας ως προς την δυνατότητα δόμησης ακινήτου με βάση παρεμπίπτουσα κρίση της πολεοδομικής αρχής ότι αυτό έχει πρόσωπο σε χώρο που κατέστη κοινόχρηστος με ιδιωτική βούληση (ΣτΕ 4577/2011 επταμ., 2983/2009 επταμ.). Υπό τα δεδομένα αυτά, η έφεση ασκείται παραδεκτώς από πλευράς του άρθρου 58 παρ. 1 εδ. β΄ του π.δ. 18/1989.

11. Επειδή, εξάλλου, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει, κατά τα εκτιθέμενα σε προηγούμενη σκέψη, ότι το γήπεδο, του οποίου επετράπη η δόμηση με την προσβληθείσα οικοδομική άδεια, έχει πρόσωπο σε οδό, η οποία, σύμφωνα με την ../24.6.2008 βεβαίωση του Δημάρχου Μυκόνου, ενώνει μεταξύ τους δύο επαρχιακές οδούς και είναι ασφαλτοστρωμένη σε όλο της το μήκος δημόσια οδός πλάτους 10,00 μ., σύμφωνα, δε με τη μεταγενέστερη …/12.2.2013 βεβαίωση του Δημάρχου Μυκόνου, η εν λόγω οδός είναι αγροτική, ξεκινά από τον επαρχιακό δρόμο του .. και καταλήγει σε άλλο δρόμο. Από τα στοιχεία, όμως, αυτά δεν προκύπτει αν η εν λόγω οδός έχει το χαρακτήρα δημοτικής ή κοινοτικής οδού κατά την έννοια των προαναφερομένων διατάξεων του από 24.5.1985 πρ. δ/τος, αν ενώνει οικισμούς κ.ο.κ. και αν έχει λάβει χώρα αναγνώρισή της ως κυριότερης ή μοναδικής με την έκδοση προεδρικού διατάγματος. Δεν προκύπτει, επίσης, αν έχει λάβει χώρα με τη νόμιμη διαδικασία, δηλαδή ομοίως με την έκδοση προεδρικού διατάγματος λόγω του χαρακτήρα της Μυκόνου ως προστατευόμενης περιοχής, η αναγνώρισή της ως οδού προϋφιστάμενης του 1923 που προέκυψε από ιδιωτική βούληση, ούτε, άλλωστε, η Διοίκηση ή ο εφεσίβλητος προβάλλουν σχετικό ισχυρισμό, τούτο δε ανεξαρτήτως αν η αναγνώρισή της με τη διαδικασία αυτή θα καθιστούσε το ακίνητο του εφεσιβλήτου οικοδομήσιμο ενόψει των διατάξεων του άρθρου 20 του ν.δ. της 17.7.1923. Για το λόγο αυτό, που προβάλλεται βασίμως, πρέπει να γίνει δεκτή η έφεση και να εξαφανισθεί η εκκαλούμενη απόφαση. Στη συνέχεια, πρέπει, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 64 του π.δ. 18/1989, να εκδικασθεί και να γίνει δεκτή η αίτηση ακυρώσεως και να ακυρωθεί η …/26.7.2011 άδεια οικοδομής της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Δήμου Ερμούπολης, τέλος δε, πρέπει να απορριφθεί η ασκηθείσα παρέμβαση.

Δ ι ά τ α ύ τ α

Δέχεται την έφεση.

Εξαφανίζει την 2155/2012 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά.

Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου.

Δικάζει την αίτηση ακυρώσεως και τη δέχεται.

Ακυρώνει την …/26.7.2011 άδεια οικοδομής της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Δήμου Σύρου Ερμούπολης.

Απορρίπτει την ασκηθείσα παρέμβαση.

Επιβάλλει συμμέτρως στο Δήμο Ερμούπολης και στον ……… τη δικαστική δαπάνη της εκκαλούσας που ανέρχεται σε εννιακόσια είκοσι (920) ευρώ.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 8 Μαΐου 2014

Η Πρόεδρος του Ε` Τμήματος Η Γραμματέας

και μετά την αποχώρησή της

Αγγ. Θεοφιλοπούλου Μ. Βλασερού

και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στις 11 Νοεμβρίου 2015.

Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Η Γραμματέας

Ιω. Μαντζουράνης Μ. Βλασερού

ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

Εντέλλεται προς κάθε δικαστικό επιμελητή να εκτελέσει όταν του το ζητήσουν την παραπάνω απόφαση, τους Εισαγγελείς να ενεργήσουν κατά την αρμοδιότητά τους και τους Διοικητές και τα άλλα όργανα της Δημόσιας Δύναμης να βοηθήσουν όταν τους ζητηθεί.

Η εντολή πιστοποιείται με την σύνταξη και την υπογραφή του παρόντος.

Αθήνα, ……………………………………….

Ο Πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος Η Γραμματέας

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *